Akıllara "Yediklerimizden corona virüs bulaşır mı?", "Paketli ürünlerden corona virüs bulaşır mı? ya da "Et ve et ürünlerini corona virüs riskine karşı nasıl pişirmeliyiz?" soruları geliyor. Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof.Dr. Aynur Eren Topkaya önemli bilgiler verdi.

Koronavirüsün pandemiye dönüşüp tüm dünyayı etkilemesi sonrasında yiyecekten hijyene her şeye daha fazla dikkate eder olduk. Özellikle market alışverişlerininde arttığı şu dönemde akıllara "Yediklerimizden corona virüs bulaşır mı?", "Paketli ürünlerden corona virüs bulaşır mı? ya da "Et ve et ürünlerini corona virüs riskine karşı nasıl pişirmeliyiz?" soruları geliyor. Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Aynur Eren Topkaya, önemli bilgiler verdi.

Yediğimiz içtiğimiz paketli ürünlerden corona virüs kapabilir miyiz?

Yeni tip corona virüs bulaşı açısından paketlenmiş gıda ürünleri herkesi tedirgin ediyor. Ancak paketlenmiş üründe, paketten ürüne bulaşma riskinin neredeyse hiç olmadığını söyleyen Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof.Dr. Aynur Eren Topkaya şöyle konuştu: “Virüsün, cam, teneke kutu, plastik ya da kağıt ambalajlarda canlı kalma süresi çok farklı.

Ancak bu paketli ürünlerden çıkarılan gıdaların pişirilerek tüketileceği düşünüldüğünde virüsün gıda yoluyla bulaşma riskinin olmadığını söylemek mümkün."

Paketli gıdaların yüzeyindeki virüsü ellerimizle kendimize bulaştırabilir miyiz?

Bu sorunun yanıtının da el yıkamaktan geçtiğini söyleyen Prof.Dr. Topkaya, “Dışarıdan eve girdikten sonra eller mutlaka yıkanmalı, paketlerin üzerleri silinip dolaba yerleştirdikten sonra da mutlaka eller su ve sabunla yıkanmalı. Sonuçta el yıkama ve hijyen kurallarına dikkat ettiğimiz sürece başka yerlerden virüsü kendimize bulaştırma ve enfeksiyon riski çok düşük” diye konuştu.

Et ve et ürünlerinden bu virüsü kapabilir miyiz? Buna karşı nasıl bir önlem alabiliriz?

Et ve et ürünlerinin de çiğ olarak tüketilmemesi gerektiğini hatırlatan Prof.Dr. Aynur Eren Topkaya, “Bazı parazitler ve gastroenterit etkeni açısından dediğimiz bazı parazitler az pişmiş ya da pişmemiş et tüketilmesi çok riskli. Hatta hazırlık aşamasından itibaren diğer patojenler açısından da çok dikkat etmek gerekir.

Bu yeni etken COVID-19 için de et ve et ürünlerini pişirmeden tüketmemek gerekiyor. Bu virüs her türlü 60 derece ve üstüne dayanıksız olup öldüğü için et ve et ürünleri pişirildiği takdirde enfeksiyon riski olmayacaktır" dedi.

Dondurulmuş ya da dondurulmamış olsun tüm paketli ürünlerin üretim aşamasından itibaren hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerekir. Özellikle üretimde çalışan kişilerin el hijyenine dikkat etmesi son derece önemli. Çünkü virüs damlacık yoluyla bulaşsa da ellerden temas eden virüs bir paketin üzerinde ya da yiyecek hazırlanması sırasında gıda ürünlerine geçebilir.

• Üretimden tüketime hijyen kurallarına uyulmalı

Dondurulmuş ya da dondurulmamış olsun tüm paketli ürünlerin üretim aşamasından itibaren hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerekir. Özellikle üretimde çalışan kişilerin el hijyenine dikkat etmesi son derece önemli. Çünkü virüs damlacık yoluyla bulaşsa da ellerden temas eden virüs bir paketin üzerinde ya da yiyecek hazırlanması sırasında gıda ürünlerine geçebilir. Bu ürünlere dokunduktan sonra da ağıza, buruna temas sonucunda da hastalık geçebilir. Yani gıdalarla direkt değil ama hasta kişilerin temas ettiği gıda ürünlerinin özellikle pişirilmeden tüketilmesi sonucu bulaşma söz konusu olabilir. Bu nedenle gıda üretiminde çalışan kişilerin el hijyenine dikkat edildiğinden emin olunmalı.

• Dondurulmuş ürünler bir kez çözülerek kullanılmalı

Hijyen kurallarına uyularak paketlenmiş ve dondurulmuş ürünler mutlaka pişirilerek tüketilmeli. Ayrıca bir kez çözülmüş ürün kesinlikle bir daha dondurulmamalı. Aynı şekilde evde hazırlanan ürünler kullanılacak miktarlarda derin dondurucuda saklanmalı ve çözüldüğünde hepsi tüketilmeli. 

• Önemli olan gıdanın virüsle kontamine olmaması

Koronavirüsün sindirim yoluyla bulaşmanın olası olmadığı düşünüldüğünde, özellikle yaz aylarında çokça tüketilen dondurma ya da buzlu içecekler için de hazırlanma aşamasındaki hijyen kurallarına uyulmuş olması önemlidir. Bu nedenle mutlaka güvenilir ve üretimden paketlemeye kadar bu kurallara uyulduğundan emin olunan ürünler tüketilmeli. Virüsle kontamine olmuş gıda ürünlerine el ile dokunmamak ve dokunulduğunda da elleri ağız, burun ve göze değdirmeden mutlaka su ve sabunla en az 20-30 saniye yıkamaya özen gösterilmelidir. El hijyenine maksimum dikkat edilmeli ve eller sık sık yıkanmalıdır.

• Çiğ ve pişmiş gıdalar yan yana bulundurulmamalı

Gıda tüketiminde her zaman olduğu gibi şimdi de hijyen uygulamalarına dikkat etmek gerekir.  Gıdaların üretimden tüketimine kadar tüm süreçlerinde uyulması gereken bazı temel kurallar vardır. Bunların başında da üretim aşamasında gerçekleştirilen temizlik ve temizlenen ürünlerin ayrı tutulması kuralıdır. Çiğ ve pişmiş olan gıdalar bir arada bulundurulmamalı,   bu kural evlerde de uygulanmalı ve alışveriş yapıldığında çiğ ve pişmiş gıdalar yan yana konulmamalı. Temiz ve kirli gıdalar ayrı tutulmalı ve üzerlerinde yazan pişirme kurallarına uygun olarak pişirilmeli.

• Yırtık ambalajlı ürünler alınmamalı

Gıda ürünleri alırken ambalajlarının yırtılmamış olmasına dikkat edilmeli. Gıda güvenliği yönetim tekniklerine uygun olduğundan emin olunan gıdalar alınmalı. Özellikle de merdiven altı olarak tabir edilen denetimden uzak işletmelerin ürünleri kesinlikle satın alınmamalı. Uygun saklanma ve ısı koşullarında saklandıklarına emin olunmalı.

• Paketleme ve saklama sırasında çiğ ve pişmiş gıdalar ayrılmalı

Üretilen gıdaları tüketme aşamasında gelmeden henüz alışveriş aşamasında çiğ hayvansal gıdalar ve diğer gıdalar ayrı tutulmalı. Bununla birlikte gıda olmayan maddelerle gıdalar ayrı tutulmalı ve poşetlenme aşamasında da bu kurala dikkat edilmeli. Ayrıca pişmiş ve çiğ gıdalar da temas ettirilmemeli. Çiğ gıdaların temas ettiği yüzeyler her farklı gıda kullanımından önce de mutlaka uygun deterjan ve sıcak suyla yıkanmalı.

• Dondurma ve pişirme derecelerine dikkat edilmeli

Sadece COVİD-19 süreci boyunca değil, her zaman yiyecekler hazırlanırken, gerekli hijyen kurallarına dikkat edilmeli. Pişirilerek, işlem gören ve tüketilmesi gereken et, süt, yumurta gibi gıdaları özellikle bu dönemde çiğ tüketmemek son derece önemli. Bununla birlikte gıdaların pişirilme sıcaklığının 60-65 derecenin üzerinde olmasına da dikkat edilmeli.

• Dondurulmuş ürünler dışarıda çözdürülmemeli

Mikroorganizmalar gıdalarda 4-60 derece arasında bulundukları için bu nedenle 4 derecenin altındaki ısılarda soğutulmalı ve buzdolabında saklanması gereken gıdalar çok uzun süre oda sıcaklığında bulundurulmamalı. Gıdaların üzerinde belirtilen ısılarda saklanmalı. Dondurulmuş gıdaların dışarıda çözdürülmemesi, bu ürünlerin bir gün öncesinden ya buzdolabının üst rafına çıkartılması veya çözdürme işleminin mikrodalgada yapılması gereklidir. Kesinlikle mutfak tezgahının üzerinde uzun sürelerde çözülmesi beklenmemeli. Çünkü dondurma işlemiyle gelişimleri duran mikroorganizmalar ancak uygun ısılarda pişirilmeleri ile canlılıklarını kaybediyorlar.

Unutulması gereken nokta: Tüm ürünlerin üretimden tüketimine kadar hijyen kurallarına uyulması koşuluyla gıda kaynaklı enfeksiyonlar önlenebilir.