Farklı hastalıklar nedeniyle karaciğerde hasar meydana gelebilmektedir. Zaman içinde bu hasarlara bağlı olarak karaciğerin normal yapısının yıkılması ve yerini nodül ve fibroz yapıların alması siroz olarak tanımlanmaktadır. Karaciğerde meydana gelen bu geri dönüşümsüz hasarın tek tedavisi ise karaciğer naklidir. Halen hem dünyada, hem ülkemizde karaciğer nakli yapılan hastalıkların başında siroz gelmektedir. Bununla birlikte doğumsal bazı hastalıklar ve karaciğerin bazı tümörlerinde de karaciğer naklinden yararlanılmaktadır. Karaciğer sirozu, dünyanın pek çok bölgesinde ve ülkemizde, yaşam kayıplarının da en önemli nedenlerinden birini oluşturmaktadır. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da alkol tüketiminin fazla olması hastalığın ana etkenini oluştururken, dünyanın diğer birçok bölgesinde önemli bir toplum sağlığı problemi olan viral hepatitler sirozun nedenlerinde ilk sırayı almaktadır. Ülkemizde de karaciğer sirozunun başlıca nedeni viral hepatitler olarak bilinmektedir.

Son dönem karaciğer yetmezliği durumunda aşağıdaki belirtilerin hepsi ya da bir kısmı görülebilmektedir:

• Hafif ateş
• Bulantı ve kusma
• Ödem
• Kendiliğinden burun veya dişeti kanaması
• Vücutta kızarıklıklar ve morluklar
• İştahsızlık
• Kas krampları
• Halsizlik, yorgunluk, güçsüzlük
• Kaşıntı
• Memelerde büyüme (erkeklerde jinekomasti )
• Kıllarda azalma ve dağılımında bozukluk
• Cinsel davranış değişiklikleri ve isteksizlik
• Kilo kaybı veya artışı
• Tansiyon düşüklüğü
• Hareketlerde ve konuşmada yavaşlama

Karaciğer Testleri

Karaciğerin fonksiyonlarını doğru olarak yerine getirip, getiremediği birçok özel kan testiyle kontrol edilebilmektedir. Bu testler aynı zamanda, akut ile kronik karaciğer hastalıkları ve hepatit ile kolestaz (safra tıkanıklığı) arasında ayırıcı olabilmektedir.

Karaciğerin Görevleri Nelerdir?

Karaciğer, vücudumuzdaki 1,4-1,7 kg ağırlığı, yumuşak, pembemsi-kahverengi, üçgen şeklinde en büyük organıdır.

Karaciğerin temel görevleri şöyle sıralanmaktadır.

• Yediklerinizi vücudunuzun kullanabileceği besin maddelerine çevirir. (Örneğin nişastayı şekere çevirir, yağların hazmı için safra üretir.)
• Kan pıhtılaştırıcı faktörleri, enzimleri ve diğer proteinleri üretir.
• Demir, vitamin ve yağlar, şekerler gibi enerji kaynaklarını depolar.
• Vücudunuza zararlı olabilecek ilaç ve alkol gibi toksik maddeleri temizler.

Karaciğerin Kendi Kendini Yenilemesi

Karaciğerin yarısından fazlası karaciğer fonksiyonunda bozulma veya başka bir ciddi hasar olmaksızın organ nakli amacıyla donörden alınabilmektedir. Karaciğer, büyük bölümü alındıktan sonra kendini yenileyebilen vücuttaki tek organdır. Bir bölümü alınan karaciğer 7 gün ile 3 ay arasında normal boyutuna gelmektedir. Yenilenmenin çoğu ilk bir hafta içerisinde gerçekleşmektedir. Bu özelliği sayesinde, donörden alınan karaciğerin yarısı karaciğer yetmezliği olan hastalara başarıyla nakledilebilmektedir.