B12 Vitamini Nedir? B12 Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Her vitamin sağlığımız için önemli ancak bazıları daha da önemli. Kalp ve beyin sağlığı başta olmak üzere vücutta birden fazla görev üstlenen b12 gibi... Beslenme ve Diyet, Fitoterapi Uzmanımız Klinik Psikolog Merve Öz, eksikliği her yaşta görülen bu vitaminle ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı. 

B12 Vitamini Nedir?

B12 vitamini vücudumuzda birçok temel işlevi olan suda çözünen bir vitamindir. Vücut B12 vitaminini üretemez. Bu nedenle B12’yi yiyeceklerden veya takviyelerden alabilirsiniz. B12 vitamini içeren besinler başlıca hayvansal et, balık, yumurta ve süt ürünleridir. Vejetaryenler, hamile veya emziren kişiler ve eksiklik riski taşıyan diğer kişilerin takviye alması gerekebilir.

B12 Vitamini Hangi Gıdalarda Bulunur?

• Hayvansal Karaciğer ve Böbrekler

Sakatat en fazla besin içeren yiyeceklerden biridir. Karaciğer ve böbrekler özellikle kuzu B12 vitamini açısından zengindir.

• Sardalya 

Sardalya, küçük, yumuşak kemikli tuzlu su balıklarıdır. Genellikle su, yağ veya soslarla konserve edilmiş olarak satılırlar ancak taze olarak da satın alabilirsiniz. Sardalya özellikle besleyicidir çünkü neredeyse her bir besin maddesinden iyi miktarda içerirler.

• Sığır Eti

Sığır eti, B12 vitamini için mükemmel bir kaynaktır. B12 içeriğini korumak için kızartmak yerine ızgara yapmak veya fırında pişirmek daha iyidir.

• Ton Balığı

Ton balığı yaygın olarak tüketilen bir balıktır ve protein, vitamin ve mineraller de dahil olmak üzere harika bir besin kaynağıdır. Özellikle koyu kaslar olarak bilinen derinin hemen altındaki kaslarda yüksek konsantrasyonlarda B12 vitamini içerir. Konserve ton balığı da makul miktarda B12 vitamini içerir.

• Somon

Somon en yüksek omega-3 yağ asitleri konsantrasyonlarından birine sahip olmasıyla bilinir. Ayrıca mükemmel bir B vitamini kaynağıdır. Yüksek yağ içeriğinin yanı sıra bu balık yüksek miktarda protein sunar.

• Süt ve Süt Ürünleri

Süt, yoğurt ve peynir gibi diğer süt ürünleri harika protein kaynaklarıdır. B12 vitamini de dahil olmak üzere çeşitli vitamin ve mineraller içerir.

• Yumurta

Yumurtalar harika bir protein ve B vitamini kaynağıdır. Yumurta sarılarındaki B12'nin emilimi daha kolaydır.

B12 Vitamini Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

B12 birçok besinde bulunmasına rağmen B12 eksikliği ve yetersizliği nispeten yaygındır. Düşük B12 semptomları fiziksel semptomlardan psikolojik semptomlara kadar değişebilir. B12 vitamini vücudunuzun DNA sentezi, enerji üretimi ve merkezi sinir sistemi işlevi gibi süreçler için ihtiyaç duyduğu temel bir besindir.

B12 Vitamini Eksikliğinde Neler Olur?

• Yorgunluk

B12'niz düşükse veya eksikse yorgun hissedersiniz. Vücudunuzun düzgün çalışması için B12'ye ihtiyacı vardır. Bu nedenle yetersiz B12 seviyeleri normal kırmızı kan hücresi üretimini azaltabilir ve bu da oksijen iletimini bozabilir. Özellikle B12 eksikliği megaloblastik anemiye neden olabilir. Bu durum büyük, anormal ve olgunlaşmamış kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna ve DNA sentezinin bozulmasına yol açar.

• Soluk veya Sarı Cilt

B12 eksikliğiyle ilişkili anemide vücutta tam olarak olgunlaşmış, sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin eksikliği nedeniyle cildinizin soluk görünmesine neden olabilir. B12 eksikliği ayrıca yüksek bilirubin seviyeleri nedeniyle cildinizin ve gözlerinizin beyaz kısımlarının sarımsı bir renk almasına neden olan sarılık adı verilen bir duruma da neden olabilir.

• Baş Ağrısı

Baş ağrısı hem yetişkinlerde hem de çocuklarda B12 eksikliğiyle ilgili en sık bildirilen semptomlar arasındadır.

• Depresif Semptomlar

B12 eksikliği depresyon geliştirme riskinin daha yüksek olmasıyla ilişkilidir.

• Gastrointestinal Sorunlar

B12 eksikliği ayrıca ishal, mide bulantısı, kabızlık, şişkinlik, gaz ve diğer gastrointestinal semptomlara neden olabilir.

• Konsantrasyon Zorluğu ve Zihinsel Bozukluk

B12 eksikliği merkezi sinir sistemini olumsuz etkilediğinden düşük veya eksik B12 seviyelerine sahip kişiler kafalarının bulanık olduğunu hissedebilir. Konsantre olma ve görevleri tamamlama konusunda zorluk çekebilirler.

• Ağızda, Dilde Ağrı ve İltihap 

Glossit; iltihaplı, kırmızı ve ağrılı bir dili ifade eden tıbbi bir terimdir. B12 eksikliğinden kaynaklanabilir.

• Ellerde ve Ayaklarda Parestezi

B12 eksikliği olan birçok yetişkin ve çocuk, el ve ayaklar gibi vücudun belirli bölgelerinde yanma veya iğne batması hissi olan parestezi yaşadığını bildirmektedir. Ne yazık ki B12 eksikliğinin bu belirtisi diyabetik nöropatiyle ilgili belirtilerle örtüşmektedir. Diyabetik nöropati yüksek kan şekerinin neden olduğu, ekstremitelerde ağrı ve uyuşmaya neden olabilen sinir hasarıdır. Metformin kullanan diyabetli kişilerde B12 eksikliği gelişme riski daha yüksektir çünkü bu ilaç vücuttaki B12 vitamini emilimini azaltabilir.

• Kas Krampları ve Kas Güçsüzlüğü

B12 eksikliği motor ve duyusal sinir fonksiyonunu olumsuz etkiler. Bu da kas kramplarına ve güçsüzlüğe neden olabilir.

• Koordinasyon Bozukluğu

Bozulmuş denge ve koordinasyon, B12 eksikliğinden kaynaklanabilen nörolojik bir semptomdur. Bu nedenle B12 eksikliği olan bir kişi yürüme ve denge kurmada zorluk çekebilir.

• Görme Bozuklukları 

B12 eksikliği muhtemelen optik sinire verilen hasar nedeniyle görme bozukluklarına neden olabilir.

B12 Vitamininin Yaygın Yan Etkileri Nelerdir?

Oral B12 vitamini genellikle önerilen dozlarda almak için güvenlidir. Enjekte edilebilir B12 vitaminine ihtiyacınız varsa doktorunuz dozaj konusunda tavsiyede bulunacaktır. Doktoruza danışmadan B12 enjeksiyonu yaptırmayınız.

Önemli eksiklikleri tedavi edebilen enjekte edilebilir B12 vitamini aşağıdaki yaygın yan etkilere neden olabilir:

• hafif ishal
• kaşıntı
• baş ağrısı
• baş dönmesi
• mide bulantısı
• kusma
• ateş basması

B12 Vitamininin Ciddi Yan Etkileri Nelerdir?

B12 vitamini enjeksiyonlarının daha ciddi yan etkileri şunları içerebilir:

•   Düzensiz kalp atışı
•   Kalp çarpıntısı
•   Kurdeşen veya cilt döküntüsü
•   Nadir olarak da ciddi alerjik reaksiyonlara veya anafilaksiye neden olabilir.

Bu nedenle B12 enjeksiyonunu yan etki yaşamanız durumunda size kolay müdahale edebilecek hastanelerde yaptırmalısınız.