E vitamini, hücreleri oksidatif stresten koruyan güçlü bir antioksidan grubudur. Birçok kuruyemiş ve yağın yanı sıra belirli balıklar, sebzeler ve meyveler E vitamini açısından zengindir. Vücudun normal şekilde çalışması için yeterli E vitamini seviyeleri gereklidir. Yeterli miktarda alınmazsa enfeksiyon riski, görme bozukluğu riski, kas güçsüzlüğü riski artabilir. E vitamini yiyeceklerde yaygındır. Emilim problemi yaşamadığınız taktirde eksikliğinin olması pek olası değildir.
E vitamini günlük yiyeceklerde yeterli miktarlarda bulunduğundan insanlarda yetersizlik belirtilerine sıklıkla rastlanmamaktadır. Çok önemli bir vitamin olan E vitamini yağda erir ve güneş ışınlarına duyarlıdır. Kızartma yöntemi, besinlerdeki E vitaminin bozulmasına neden olmaktadır.
Yağlar: Ayçiçeği yağı,
Tohumlar ve kuruyemişler: Badem, fındık, fıstık, fıstık ezmesi
Balık: Alabalık, somon
Sebzeler: Kırmızı tatlı biber, kabak
Meyve: Avokado, mango, kivi
Tohumlar ve kuruyemişler E vitamininin en iyi kaynakları arasındadır.
Bazı sebzeler de iyi bir E vitamini kaynağıdır ancak fındık ve tohumlar kadar E vitamini sağlamaz.
● Kırmızı tatlı biber (özelikle çiğ)
● Pancar yeşillikleri (özelikle pişmiş)
● Kabak (özelikle pişmiş)
● Brokoli (özelikle haşlanmış)
● Kuşkonmaz (özelikle pişmiş)
● Pazı (özelikle çiğ)
● Kara lahana (özelikle çiğ)
● Ispanak (özelikle çiğ)
E vitamini oksidatif stres belirteçlerini azaltabilir ve antioksidan savunmalarını iyileştirebilir. Yeterince E vitamini almak oksidatif stresi ve hücresel hasarı önlemeye yardımcı olabilir. Oksidatif stres, vücudunuzun antioksidan savunmaları ile reaktif oksijen türleri adı verilen bileşiklerin üretimi ve birikimi arasında bir dengesizlik olduğunda ortaya çıkar. Oksidatif stres hastalık riskini artırabilir. Oksidatif stres şu riskleri artırabilir:
E vitamini vücutta güçlü bir antioksidan olduğundan oksidatif stresi azaltabilir ve belirli popülasyonlarda antioksidan savunmaları artırabilir.
Yüksek tansiyon, LDL (kötü) kolesterol ve trigliseritler gibi yüksek kan lipit seviyelerine sahip olmak kalp hastalığı geliştirme riskini artırabilir. E vitamini bazı kişilerde belirli kalp hastalığı risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca E vitamini kan damarlarını genişletebilir ve kan damarlarında pıhtı oluşmasını önleyebilir.
Alkola bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı az veya hiç alkol tüketmeyen kişilerde karaciğerde yağ birikmesine neden olan çeşitli durumları içerir. E vitamini NAFLD'li kişilerde sağlığın bazı yönlerini iyileştirebilir.
E vitamini bağışıklık fonksiyonunda ve inflamasyonun düzenlenmesinde önemli roller oynar. Bu nedenle yaşlı yetişkinlerin yaşlanma sürecinde sağlıklarını korumak için genç yetişkinlere göre bu vitamine daha fazla ihtiyaç duyabilirler.
Dismenore, kramplar ve pelvik ağrı gibi şiddetli ve sık adet ağrısıyla karakterize bir durumdur. E vitamini bu rahatsızlığa sahip kadınlarda ağrıyı azaltabilir.
Egzama ve sedef hastalığı gibi belirli cilt rahatsızlıkları olanlarda E vitamini faydalı olabilir. Ancak bu konuda yapılan araştırmalar şu anda sınırlıdır ve bu potansiyel faydayı desteklemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Optimal E vitamini seviyelerini korumak bilişsel gerilemeyi önlemeye yardımcı olabilir.
Günlük ihtiyaç yetişkin erkeklerde 10 mg, kadınlarda 8 mg ve çocuklarda 3-10 mg arasında değişmektedir. Bununla birlikte E vitamini aşırı alındığında zararlı etkisi görülmemiştir. Doğal olarak bitkisel yağlar, yeşil yapraklı sebzeler, avokado, kuruyemişler gibi pek çok gıdada bulunur. Kuruyemişlerden fındıkta hatırı sayılır miktarda E vitamini bulunmaktadır. Ginseng, faydalı etkilerini antioksidan etkili E vitaminin katkısıyla gösteriyor olabilir.
Aşırı E vitamini alımı kanın incelmesine ve ölümcül kanamaya yol açabilir. Dolayısıyla vücudun bir yaralanmadan sonra aşırı kanamaya karşı doğal savunması olan kan pıhtılaşmasına da müdahale edebilir. Ayrıca beyin kanaması nedeniyle oluşan hemorajik inme veya felç riskinin artmasıyla da ilişkilendirilmiştir.
Bu potansiyel olarak ciddi riskler göz önüne alındığında yüksek dozda E vitamini takviyesi almamalısınız. Doktorunuza danışmadan E vitamini takviyesi kullanmayınız.
Normal seviyelerde tüketildiğinde E vitamininin ilaçlarla etkileşime girme riski düşüktür. Ancak yüksek doz E vitamini takviyeleri (günde 300 mg'dan fazla sağlayanlar) kan sulandırıcı aspirin ve varfarin ile etkileşime girebilir. Ayrıca meme kanserini tedavi etmek için kullanılan bir ilaç olan tamoksifen ve organ nakli yapılan kişiler tarafından kullanılan bir bağışıklık baskılayıcı olan siklosporin ile etkileşime girebilirler. Doktorunuza danışmadan E vitamini takviyesi kullanmayınız.
Hakkında
Mezun Olduğu Fakülte ve Yılı:
Yeditepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü ve Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü (2016)
”
Alo Yeditepe
