Diz eklemi ve çevresindeki yumuşak dokular, yerçekimine karşı ayakta durma, yürüme sırasındaki stabilite ve hareketin oluşumunda rol oynar. Bu nedenle de risk altında olan bir eklemdir. Diz eklemine ilişkin şikayetler her yaşta olabilir.
Günlük yaşamımızda yürüme, oturma, merdiven çıkma, çömelme gibi hareketleri birçok kez yapmaktayız fakat normal şartlarda, bu hareketleri yaparken dizimizin farkında olmayız. Diz eklemi ve çevresindeki yumuşak dokular, yerçekimine karşı ayakta durma, yürüme sırasındaki stabilite ve hareketin oluşumunda rol oynar. Bu nedenle de risk aitında olan bir eklemdir. Diz eklemine ilişkin şikayetler her yaşta olabilir.
Dizde Sık Görülen Şikayetler
- Ağrı
- Eklem veya çevresinde şişlik
- Kilitlenme
- Hareket kısıtlılığı veya eklemde serilik
- Çıtırtı sesi
Eğer bu şikâyetlerden bir veya daha fazlası varsa doktorunuza başvurunuz. Çünkü beklemek zaman kaybıyla durumun kötüleşmesine yol açabilmektedir. Doğru tanı, doğru tedavi için esastır. Doğru tanı için de asıl olan, şikâyetlerin ayrıntılı sorgulanması ve fizik muayenedir. Kan ve idrar tetkikleri, röntgen, MRI gibi tetkikler ancak bu muayenenin tamamlayıcısı olarak ikinci sırada gelmektedir.
Diz Ekleminin Yapısı Nasıldır?
Diz eklemi uyluk kemiği, kaval kemiği ve diz kapağından yani üç kemikten oluşan bir eklemdir. Kıkırdak yapısı ekleme binen yükleri karşılamakta ve eklemin yumuşak ve düzgün hareket etmesine yarar. Menisküs dediğimiz kıkırdak benzeri yumuşak dokuda benzer fonksiyona sahiptir. Bağlar kemikleri birbirine bağlar ve eklemin stabilitesinden sorumludur. Kaslar hem hareketten hem de diz stabilitesinden sorumludur. Tendonlar kasların kemiklere yapıştığı yerlerdir ve zorlanmalarda ağrının kaynağı olabilirler. Burada dediğimiz yumuşak dokular kemik ve bağlar arasında bulunup, sürtünme ve zorlanmalara karşı fayda sağlarlar. Diz eklemi ağrıları tüm bu yapılardan bir veya birkaçından kaynaklanıyor olabilir. Kaynaklandığı anatomik yapıya göre tedavi seçenekleri de değişkenlik gösterir.
Diz Ekleminin Ağrılı Hastalıkları
1.Osteoartrit (eklem romatizması-kireçlenme)
Halk arasında romatizma diye bilinen, eklemde ağrı, şişlik, kabalaşma, hareket kısıtlılığına yol açan, dejeneratif eklem hastalığı yani osteoartrit özellikle 40'lı yaşlardan sonra çok sık görülen bir diz ağrısı sebebidir. Temel tedavisi fizik tedavi olan bu hastalıkta eklem içi suni eklem içi sıvısı uygulaması, glukozamin-kondroitin sülfat gibi doğal besin takviyelerinin kullanılmasından da faydalanılabilmektedir. Bu tip ürünlerin mutlaka doktor tavsiyesi ve gözetiminde kullanılması gerekmektedir. Çünkü ilaç olarak kabul görmese de bazı açılardan takibi gerekmektedir.
2.İltihaplı Eklem Romatizmaları
Toplumda daha nadir görülen, daha belirgin şişlik ve ısı artışı, istirahat ağrısının ön planda olduğu bir hastalıktır. Tedavisinde temel olarak hastalığın ilerlemesini yavaşlatıcı bazı romatizma ilaçlarından faydalanılmaktadır. Gut hastalığı da ayak baş parmağından sonra en sık dizde görülen bir enflamatuar hastalıktır. Enfeksiyona bağlı eklem iltihaplanması da ülkemizde az rastlanmayan oranlarda görülmektedir. Burada eklemde şişlik, kızarıklık ve ağrı çok hızlı ilerleyebileceği gibi, tüberküloz, brucella gibi enfeksiyonlarda ise daha yavaş bir seyir gösterebilir. Septik artirt dediğimiz bu tablo acil tanı ve tedavi gerektirir çünkü geç kalınırsa kalıcı hasarlar bırakabilir. Sık sık üzerinde durduğumuz gibi ayrıntılı öykü ve fizik muayene sonucunda tanı konabilir. Gerekli kan tetkiki ve görüntüleme yöntemleriyle tanı kesinleştirilerek hızla medikal tedavi planlanır. Eklemdeki sıvının çekilerek kültüre yollanması kesin tanı için doğru çözümdür.
Bunların yanı sıra tendinit, bursit gibi zorlu hareketler yapılması veya ani ters hareketlerin yapılması sonucunda yumuşak dokularda hasar sonucu da hareketlerle lokal ağrılar ve şişlikler olabilir. Her diz ağrısı ve şişliği romatizma demek değildir.
3.Menisküs Yırtığı
Menisküs ve çapraz bağ yırtığı bir travmaya bağlı ise ağrı genelde şiddetli ve anidir. Kısa sürede diz şişer bazen kilitlenebilir. Travma geçirmeden de eklem dejenerasyonuna bağlı menisküs yırtığı görülebilir. Travmaya bağlı olanla bu şekilde gerçekleşen yırtıklara tedavi yaklaşımı da farklılık gösterebilmektedir. Travmaya bağlı menisküs yırtıklarında cerrahi uygulamalar daha ön planda yer alırken, dejenerasyona bağlı yırtıklarda öncelikle fizik tedavi ve egzersiz programları tercih edilmelidir. Ama unutulmamalıdır ki tüm bu tedavi seçeneklerinin önceliği sadece tanıya ve sebebe göre değil, muayeneye göre hekimin tercihidir.
4.Patellofemoral Ağrı Sendromu
Bunların içinde en çok bilineni kondromalazi patelladır. Diz kapağının eklem yüzeyindeki kıkırdağın yumuşaması veya eklem içinin bozulmasını ifade eder. Koşma, merdiven inip çıkma, çömelme ve atlama gibi diz bükülerek yapılan hareketler ekleme binen yükün arimasına yol açarak ağrıya neden olur. Ağrı diz önünde hissedilir. Genelde bu hastalar genç yaş grubundadır.
5.İntermittant Hidrartroz:
Diz ekleminde periyodik şişliği ile karakterizedir. Özellikle genç kadınlarda görülür. Şişlik 24 saat içinde gelişir ve 2-4 gün içinde yavaş yavaş kaybolur. Diz şiş olmasına rağmen ağrı çok az olabilir.
6.Osteokondritis Dissekans:
Eklem yüzünden kıkırdak ile bir parça subkondral kemikten oluşan parçanın kısmen ayrılmasıdır. Daha sonra bu parça tamamen ayrılıp eklem içine düşerek yabancı cisim halini alabilir. Bu durumda eklemde kilitlenme olabilir.
Bunların dışında daha nadir görülen osteonekroz (kemikte kanlanma bozukluğuna bağlı çürüme), patella (diz kapağı) yerleşim bozuklukları, kemik tümörleri, eklem faresi gibi ekleme bağlı diz ağrısı sebepleri de mevcuttur.
Diz Ekleminden Kaynaklanmayan Ancak Dizde Hissedilen Ağrılar
Kalça ve bel ile ilgili sorunlara bağlı ağrılar bazı durumlarda dizde hissedilebilir. İyi bir muayene ile ağrının kaynağı saptanabilir.
Diz Ağrısının Tedavisi
Hastaya uygulanacak tedavi seçeneği tanısının yanı sıra hastanın yaşına, aktivite seviyesine, mesleğine göre de değişir. Yeni oluşmuş travmatik bir durumda ağrı ve şişliğin azaltılması ve doku iyileşmesini sağlamak ilk hedeftir. Bunun için, buz uygulaması, ağrı kesici antinflamatuar ilaçlardan faydalanılır. Elastik bandaj ve splint ile istirahat sağlanır. Uygun egzersiz programına fizik tedavi uzmanının değerlendirmesine göre uygun zamanda ve doğru egzersiz programıyla başlanır. Eklem içindeki sıvı çok ise gerginlikten kurtarmak için sıvı boşaltılır. İkinci kere sıvı birikirse sıvı tekrar boşaltılarak dize eklem içi kortizon enjeksiyonu düşünülebilir.
Çevre yumuşak dokudan kaynaklı ağrı ve şişliklerde yumuşak doku enjeksiyonlarından faydalanılabilir. Uzun süredir var olan kronik ağrılarda ise fizik tedavi uygulamaları, elektroterapi ve egzersiz programlarının birlikte uygulanmasıyla kalıcı ve çok olumlu sonuçlar alınmaktadır.
Fizik tedavi uygulamalarıyla dokunun kan akımının sağlanması, doku onarımı, kıkırdak yapımının uyarılması, ödemin ve sertliğin giderilmesi, eklem hareket kısıtlılıklarının açılması, kas gruplarının kuvvetlendirilmesi, ağrının azaltılması sağlanmaktadır.
”
İlgili Yazılar
- Aynı Anda Menisküs ve Kıkırdak Nakli Yapılabiliyor
- Çarpık Bacak Nedir? Çarpık Bacak Tedavi Edilir mi?
- Omuz Çıkığı Neden Olur? Omuz Çıkığı Tedavisi
- Diz Önü Ağrısı
- El Bileği Ağrıları Nedenleri ve Tedavisi
- Eklem Ağrısı ve Eklem Ağrısı Nedenleri
- Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Yürüme ve Sosyal Hayata Dönüş
- Robotik Diz Protezi Ameliyatının Avantajları Nelerdir?
- Robotik Diz Protez Cerrahisi
- Ayak Bileği Ağrısı Neden Olur? Tedavisi Nedir?
- Kalça Ağrısı Neden Olur? Kalça Ağrısı Nasıl Geçer?
- Ortopedik Ameliyatlarda Robotik Cerrahinin Kullanım Alanı Genişliyor
- Kadın Sporcularda Ön Çapraz Bağ ve Ayak Bileği Yaralanma Riski Daha Yüksek!
- Omurga Kırıkları
- Protez Ameliyatı Olan Hastalar Ertesi Gün Ayağa Kalkıp Yürüyebiliyor
- Kalça Sıkışma Sendromu
- Kalça Kireçlenmesi ve Kalça Protezi
- Kıkırdak Hasarı Nedeniyle Yürüyemeyen Genç Hasta, Kıkırdak Nakli ile Sağlığına Kavuştu
- Kemik ve Yumuşak Doku Tümörleri Biyopsisi
- Kemik Metastazı
- Spor Yaparken Dizlerinizin Önünde Ağrı Oluşuyorsa Dikkat!
- Yüzme Sonrası Omuz ya da Boyun Ağrınız İki Günden Uzun Sürüyorsa Dikkat!
- Ağır Okul Çantaları Bel, Omuz ve Ellerde Ağrıya Neden Olabiliyor!
- Uyutmayan ve İlaçla Geçmeyen Kemik Ağrılarını Hafife Almayın!
- Sinsi Tehlike Patolojik Kırıklarda Son Yıllarda Artış Gözleniyor!
- Spor Yaralanmaları Hakkında Doğru Bilinen 8 Yanlış
- Çocuklardaki Spor Yaralanmaları İhmal Edilirse Büyüme Gelişmeyi Etkileyebiliyor!
- Diz Artrozunun Tedavisi Kişiye Göre Değişir
- Dizde Oluşan Kıkırdak Hasarında Ağrının İlk Başladığı Dönem Kaçırılmamalı
- Donörden Kıkırdak Nakli Artık Türkiye 'de Yapılıyor
- Koltuk Değnekleriyle Girdiği Hastaneden Yürüyerek Çıktı
- Sporcu Yaralanmaları
- Diz Kireçlenmesi
- Ortopedik Hastalıklarda Kök Hücre Tedavisi
- Kırık Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?
- Stres Kırığı Nedir? Stres Kırığı Nasıl Tedavi Edilir?
- Otomobilde Ergonomi, Kazaları Önler
- Parmak Çıtlatmak Tik Haline Gelirse Tehlikeli Olabilir!
- Kıkırdak Sorunlarının Tedavisi Nereye Gidiyor?
- Yüzerken Yapılan Hatalar Omuz Ağrısına Neden Olabiliyor
- Bebeğiniz İlk Adımlarını Sağlıkla Atsın
- Uzun Süreli Koşanlarda Kıkırdak Hasarı Daha mı Fazla Yaşanıyor?
- Evden Çalışma Bel ve Boyun Problemlerini Artırdı
- Eklem Ağrılarınızın Nedeni D Vitamini Eksikliği Olabilir
- İlk Defa Donörden Kıkırdak Nakli Yapıldı
- Sporcular, Kıkırdak Nakliyle Spora Yeniden Dönebiliyor
- Diz Kapağında Çıtırdamayla Birlikte Görülen Ağrı Eklem Kireçlenmesine İşaret Edebiliyor!
- Eklemlerde Sinovit Nedir?
- Uzmanından ‘Menisküs Yırtığı’ Uyarısı: Spor Yapılan Zemine Dikkat Edilmeli
- Diyabet Ayakları Vuruyor
- Kırıklarla İlgili Efsaneler
- Topuk Dikenine Karşı Topuklu Ayakkabı Giyin