Prof. Dr. M. Gazi YAŞARGİL, 6 Temmuz 1925’te, babasının kaymakamlık görevi yaptığı Diyarbakır’ın Lice ilçesinde dünyaya geldi. Aynı yıl ailesiyle birlikte Ankara’ya taşındı. Beş kardeşli Yaşargil ailesinin tüm çocukları Ankara’daki okullarda eğitim gördü. Kız kardeşlerinden Selma, Ankara Gazi Lisesi’nde 40 yıl İngilizce öğretmenliği yaptı; Tomris ise Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu’nda kimya mühendisi olarak görev aldı. Erkek kardeşlerinden Erdem, İsviçre Basel’de genel cerrahi profesörü, Günay ise Zürih’te fizyoloji profesörü oldu. Yaşargil ailesinin çocuklarının tüm eğitim masrafları, aile bireylerinin büyük özverileriyle karşılandı. Bazı internet sitelerinde yer alan, devletten burs alındığına dair bilgiler gerçeği yansıtmamaktadır.
Prof. Dr. Gazi YAŞARGİL, Ankara Atatürk Lisesi’nin klasik Latince bölümünden 1943 yılında mezun oldu. Aynı yılın sonbaharında Almanya’daki Friedrich Schiller Üniversitesi’nde tıp eğitimine başladı. Savaş koşulları nedeniyle eğitimini iki dönem sonra yarıda bırakıp 1945’te İsviçre’ye geçti. Tıp eğitimini Basel Üniversitesi’nde tamamladı ve 1949 sonbaharında mezun oldu. Mezuniyetin ardından üç ay boyunca Anatomi Enstitüsü’nde, dünyaca ünlü Dr. Josef Klingler ile beyin anatomisi üzerine çalıştı. 1950-1953 yılları arasında nöroloji-psikiyatri, iç hastalıkları ve genel cerrahi alanlarında birer yıl asistanlık yaptı.
Ocak 1953’te Zürih Üniversitesi Beyin Cerrahisi Kliniği’nde Prof. Dr. Hugo Krayenbühl, Prof. Dr. George Weber ve Prof. Dr. Emil Zander ile beyin cerrahisi uzmanlık eğitimine başladı. 1960 yılında doçent, 1965 yılında profesör, 1973 yılında ise ordinaryüs profesör unvanını aldı. 1993 yılına kadar aynı klinikte bölüm başkanlığı görevini sürdürdü.
Zürih Üniversitesi’nde görev yaptığı ilk 12 yılda (1953–1965), binlerce hastaya beyin ve göz çukuru (orbita) perkütan anjiyografisi uygulayarak bu alanda önemli yayınlar ve kitaplar hazırladı. 1957–1965 yılları arasında, stereotaktik tekniklerle Parkinson hastalığı ve diğer hareket bozukluklarının tedavisinde çığır açan ameliyatlara imza attı. Bu operasyonlarda Zürih Üniversitesi Fizyoloji Profesörü Oscar Wyss’in geliştirdiği yüksek frekanslı koagülasyon tekniğini kullandı; bu teknik, kısa sürede dünya genelinde kabul gördü.
1965–1966 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde Vermont Üniversitesi’nde Prof. Dr. M.P.R. Donaghy ile birlikte çalışarak mikrovasküler cerrahiyi öğrendi. Bu yöntemi ilk defa hayvan beyin damarları üzerinde uygulayan Prof. Dr. Gazi YAŞARGİL, 1967 yılında Zürih’te beyninde üç atardamarı tıkanmış bir hastaya başarılı bir bypass ameliyatı gerçekleştirdi. Bu operasyon, beyin damar cerrahisinde yeni bir dönemin başlangıcı oldu.
1967–1973 yılları arasında mikronöroşirürjiye yönelik ameliyat mikroskopları, cerrah koltukları, mikro alet masaları, anevrizma klipleri, mikro dikiş setleri ve otomatik retraktörler gibi pek çok yenilikçi cerrahi ekipmanın geliştirilmesini sağladı.
1967’den itibaren, mikroteknik kullanarak beyin ve omurilik sıvı yollarının açılımını esas alan yeni bir cerrahi yöntem geliştirdi. Bu teknik, damar hastalıkları, anevrizmalar, arteriovenöz malformasyonlar (AVM), kavernomlar, tümörler, temporal epilepsi ve bel fıtığı gibi rahatsızlıkların cerrahisinde çığır açtı. 1968–1993 yılları arasında kurduğu mikrocerrahi laboratuvarında dünyanın dört bir yanından gelen beyin cerrahlarına eğitim verdi. Mikronöroşirürji üzerine sekiz kitap yayımladı.
1993 yılında Zürih Üniversitesi’ndeki görevinden emekli oldu. 1994 yılında Arkansas Üniversitesi Tıp Fakültesi (Little Rock, ABD)’nde profesör olarak göreve başladı. Prof. Dr. Ossama Al-Mefty ile birlikte ABD’nin ilk Mikronöroşirürji Merkezi’ni kurdu. Bu merkezde ameliyatlara devam etti, dersler verdi, mikronöroşirürji laboratuvarı kurdu ve kurslar düzenledi. 2013 yılında Arkansas Üniversitesi’nden emekli oldu.
2013 yılından itibaren Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirürji Anabilim Dalı’nda Prof. Dr. Uğur Türe ile birlikte bilimsel çalışmalarını, derslerini ve konferanslarını sürdürdü.
Haziran 2024 tarihinde, İstanbul’da Prof. Dr. Uğur Türe önderliğinde; dünya çapında önemli beyin cerrahları ile birlikte “Yaşargil Mikronöroşirurji Akademisi" (Yaşargil Microneurosurgery Academy”) kurulmuş ve ilk kongresini aynı tarihte Prof Dr. Yaşargil’in katılımı ile İstanbul'da gerçekleştirmiştir.
Prof. Dr. Yaşargil’in adıyla Oxford (İngiltere), Little Rock (ABD) ve Pekin (Çin)’de mikrocerrahi laboratuvarları kurulmuştur. Arkansas Üniversitesi, “Yaşargil Kürsüsü”nü kurmuş; “Gazi ve Dianne Yaşargil Yıllık Konferansı” ile çalışmalarını onurlandırmıştır. Amerikan Nöroşirürji Derneği yıllar boyunca “Yaşargil Dersi” düzenlemiştir. Türk Nöroşirürji Derneği de uzun yıllar boyunca “Yaşargil Dersi” ile Prof. Dr. Yaşargil’in bilgi ve deneyim mirasını yaşatmıştır. Zürih Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2014 yılında başlattığı “Yaşargil Konferansları” ile bilim dünyasına katkılarını anmaya devam etmiştir.
Haziran 2024 tarihinde, Prof. Dr. Uğur Türe’nin öncülüğünde ve dünya çapında önemli beyin cerrahlarının katılımıyla “Yaşargil Mikronöroşirürji Akademisi” (Yaşargil Microneurosurgery Academy) İstanbul’da kurulmuş; Akademi, ilk kongresini 4 Haziran 2024’te, Prof. Dr. Gazi Yaşargil’in katılımıyla yine İstanbul’da gerçekleştirmiştir.
Prof. Dr. M. Gazi YAŞARGİL, 10 Haziran 2025 Salı günü hayata veda etmiştir.
Onursal Profesör
1990 İbni Sina Üniversitesi, Ankara, Türkey
1991 Cerrahpaşa Üniversitesi, İstanbul, Ankara
1993 Onursal Nöroşirurji Prof. Yaşargil, Üniversite Zürich
1999 Univercity of Lima, Peru
2000 Hacettepe Üniversitesi Ankara, Turkey
2001 Capital University of Medical Sciences Beijing, China
2001 Fourth medical university, Xian, China
2003 Tartu Üniversitesi, Tartu – Estonya
2003 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Samsun, Türkiye
2003 Friedrich Schiller Üniversitesi, Jena, Almanya
2005 Moskova, Burdenko Üniversitesi
2013 UAMS, Little Rock Arkansas (USA)
Fahri Tıp Doktorluğu
1990 Ankara üniversitesi İbni Sina Hastanesi
1991 İstanbul üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi
1999 Lima üniversitesi, Peru
2000 Hacettepe üniversitesi
2014 İzmir Ege Üniversitesi
Mesleki Eğitimi
Ocak 1944 şubat 1945, Friedrich von Schiller üniversitesi tıp fakültesi Jena, Almanya (iki sömestr)
Mayıs 1945 –Eylül 1949, Basel Üniversitesi Tıp Okulu, İsviçre (10 sömester)
Eylül – Aralık 1949 aylarında, Basel üniversitesi anatomi bölümünde beyin anatomisi araştırması
2 Mart 1950, Basel Üniversitesi Tıp Doktoru Diploması
15 Mart 1950- 15 Mayıs 1951, Psikiatri asistanlığı, Münsingen, Bern, (İsviçre)
16 mayıs 1951 – 30 Aralık 1951, İnterlaken, (İsviçre) hastanesinde İç hastalıkları asistanlığı
1 ocak 1951 – 15 Aralık 1952, İnterlaken, (İsviçre) hastanesinde genel cerrahi asistanlığı
15 Aralık 1957 – 15 nisan 1965, Başasistanlık
4 Ocak 1953 – 14 Aralık 1957, Zürich Üniversitesi Nöroşirürji kliniği asistanlığı
25 Ekim 1965 – 4 ocak 1967, Burlington Vermont Üniversitesi nöroşirurji bölümünde (Burlington, ABD) mikrovasküler cerrahi laboratuar araştırması (Profesör R.M.P. Donaghy)
Ocak 1967 – Nisan 1973 Associate Profesor, Zürih Üniversitesi nöroşirurji kliniğinde labataruvarda ve klinikte mikrotekniklerin uygulanması
16 nisan 1973 – 1 ocak 1993, Ordinaryüs Profesör ve Zürih Üniversitesi nöroşirurji kürsüsü başkanı
1 ocak 1993 Zürih Üniversitesi Nöroşirurji kliniğinde yaş sınırına gelince emekli oldu.
Ekim 1994ten Ekim 2013 Little Rock ARKANSAS
UAMS(university of Arkansas for Medical Sciences) nöroşirurji profesörü
Kasım 2013 İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Hastanesi, Nöroşirurji Profesörü
Akademik
1960 – 1964 Nöroşirurji doçenti
1965 – 1973 Nöroşirurji asistan profesörü
1 Nisan 1973 – 31 Aralık 1992 Ordinaryüs Profesör ve Zürih Üniversitesi Hastanesi Nöroşirurji Kliniği kürsü başkanı
1974 – 1976 İsviçre Nöroşirurjiyenler Birliği Başkanı
Ağustos 1994 –Ekim 2013 Nöroşirurji Profesörü UAMS (University of Arkansas for Medical Sciences)
Kasım 2013 Yeditepe Üniversitesi İstanbul, Nöroşirurji Profesörü
Bilimsel Yayınları
13’Ü MONOGRAF OLMAK ÜZERE 340 YAYIN (Peer Reviewed Journal)
1957 Roentgenological diagnosis of exophtalmus unilateralis (Almanca)
1957 Vascular diseasesof the vertebral and basialar atreries (Almanca)
1958 The cerebral aneurysm (Almanca)
1962 The vertebral angiography (Almanca)
1965 Cerebral angiography (Almanca)
1967 Mikro – Vascular Surgery (İngilizce)
1968 Cerebral angiography (İngilizce)
1969 Microsurgery applied to neurosurgery (İngilize)
1987 Microneurosurgery Vol. IIIA: AVM of the Brain (İngilizce)
1987 Microneurosurgery Vol. IIIB: AVM of the Brain (İngilizce)
1994 Tumors of the Central Nervous system (İngilizce)
Microneurosurgery Vol. IVA:
Microneurosurgery Vol. IVB:
1996 Tumors of the Central Nervous system (İngilizce)
Özel Konferanslar
1978 H.Olivecrona Konferansı Stockholm, İsveç
1981 Wilder Penfield konferansı Calgary, Kanada
1984 William Cone Konferansı Montreal, Kanada
1985 Hollins konferansı New York, ABD
1985 J.Bonnal’ı Anma Günü Brüksel, Belçika
1987 Sixto Obrador Konferansı Madrid, İspanya
1989 Stanley Gore Konferansı Zermatt, İsviçre
1990 W.Dandy konferansı Baltimore, ABD
1990 II Egaz Moniz Konferansı Lizbon, Portekiz
1991RMP Donaghy Konferansı New Orleans, ABD
1993 Charles Drake Konferansı Charlottesville, ABD
1994 Avrupa Lecture, EANS Kuipo, Finlandiya
1996 Wilder Penfield Konferansı London, Ontario, Kanada
1997 E.H. Botterel Konferansı Toronto, Kanada
1999 Charles Drake Konferansı London, Ontario, Kanada
2000 Gurdijan Konferansı Detroit, ABD
2000 George T. Tindall Konferansı Atlanta, ABD
2000 Mayfield Konferansı Cincinati, ABD
2000 Greenwood Konferansı Galveston, ABD
2001 Bennett-Tarkington Konf. Evanston, ABD
2002 Puussep Konferansı Tartu, Estonya
2003 Theodor Kurze Konferansı San Diego, ABD
2004 First Zeiss Lecture Frankfurt, Almanya
2005 Kuske Konferansı Irvine Unv. CA, ABD
2005 N.H and J.A Pracky Lecture Washington D.C
2008 Swami Dayananda Lecture Calcuta, İndia
2008 Gardner Lecture Cleveland, USA
2011 Rasmüssen Lecture Montreal, Kanada
2011 L. MALİ Lecture Detroit, USA
2011 First Yaşargil Lecture Denver, USA
2012 First Yaşargil Lecture Antalya, Türkiye
2014 Güney Doğu Avrupa Nöuroscience Kongresi, Üsküp-Makedonya
2014 Konya Selçuk Üniversitesi Açılış Konuşması
2014 İzmir Ege Üniversitesi Açılış Konuşması
2014 Eylül Yeditepe Üniversitesi
2014 Ekim Türk Tıp Dünyası Kurultayı
2014 Aralık ZÜRİCH ÜNİVERSİTESİ, Senelik YAŞARGİL “Lecture” başlatılması
2014 TÜBA 46 yıl Açılış Konferansı
Diğer Merkezlerde Mikronöroşirurji Kursları (1967-2014)
5 kıtadaki üniversitelerde visiting profesörlük, Microcerrahi tekniklerinin ve anatominin genç kuşak beyin cerrahlarına ve tıp öğrencilerine anlatıldığı konferanslar. Chicago for Residents Rewiev Kursunda yıllık konferans Chicago,ABD (1994-2013)
Laboratuvar Kursları (1968-2013)
Sidney, Avusturalya
Newyork, Cincinnati, San Francisco, St-louis, Little Rock (USA),
Tokyo, Kyoto, Nagoya, (Japonya)
Peking, Xiang, (Çin)
Taipei (Taiwan)
BRASİLİA, Sao Paulo (Brasilia)
Yeditepe İstanbul (Türkiye)
Tutlingen (Almanya)
Zürich (İsviçre)
Taipe ıt Taıwan, Nagoya (Japonya)
Diğer Hastanelerde Mikronöroşirurji Ameliyatları
Cape Town Güney Afrika 1970 Boston, MGH, USA 1972 Barcelona, Madrid, Sevilla (Ispanya) 1973 Mexiko City, Mexico 1973 Luzern, Bern, ST. Gallen (İsviçre) 1993 Bonn, (Almanya) 1994 Helsinki, (Firlandiya) (2001, 2002, 2003) Beijing ve Xian (Çin) (2001, 2003)
Gazi Yaşargil Adına Kurulmuş Mikrocerrahi Laboratuvarları
Radclife Royal Infarmary, Oxford, England Capitol university Hospital, Beijing, China University of Arkansas for Medical Sciences, Little rock, arkansas USA
Mesleki Ödüller :
1957 İsviçre oftalmoloji derneği A. Vogt ödülü 1968 İsviçre tıp bilimleri akademisi Robert Bing ödülü 1976 İsviçre Devlet (Marcel Benoist) ödülü 1981 Uluslar arası mikrocerrahi derneği öncü mikrocerrah ödülü, Sidney, Avustralya 1988 Universite di Napoli e della compagna (onur madalyası) 1992 Türkiye Cumhuriyeti Tıp ödülü 1997 Dünya Nöroşirurji dernekleri federasyonu altın madalyası 1998 Arkansas tıp bilimleri üniversitesi seçkin öğretim üyesi ünvanı 1998 Brezilya Nöroşirurji derneği’nce “Yüzyılın Nöroşirürjiyeni” ünvanı 1999 Avrupa Nörolojik cerrahlar birliği onur madalyası 2000 Amerikan nörolojik cerrahlar kongresi “Yüzyılın Adamı1950–2000” ünvanı 2000 Arkansan Tıp Bilimleri Üniversitesinde M.Gazi Yaşargil adına beyin cerrahisi kürsü vakfı kuruldu 2000 Alman beyin cerrahisi derneğinin Fedor Krause madalyası 2000 Amerika cerrahlar koleji onur üye madalyası 2000 Tüba ödülü 2000 Türkiye cumhuriyeti Devlet Nişanı 2002 Uluslararası Francesco Durante, ödülü, İtalya 2002 Puusepp Onur Madalyan, Tartu Üniversitesi, Estonya 2005 Dünya Beyin Cerrahları Akademisi ilk altın onur ödülü 2005 Milli Egemenlik Onur Ödülü, Türkiye Büyük Millet Meclisi 2006 Tassa Türkis-American scientists and scholar assucistiu annual Conference Drexel University Philadelphia 2007 Independence Medal of the First Order of United Arab Emirates 2008 Türkiye Büyük Millet Meclisi Ödülü
Mesleki Yayınlar :
13’ü Monograf Olmak Üzere Toplam 340 Yayın (Peer Reviewed Journal) 1957 Roentgenological diagnosis of exophtalmus unilateralis (Almanca) 1957 Vascular diseasesof the vertebral and basialar atreries (Almanca) 1958 The cerebral aneurysm (Almanca) 1962 The vertebral angiography (Almanca) 1965 Cerebral angiography (Almanca) 1967 Mikro – Vascular Surgery (İngilizce) 1968 Cerebral angiography (İngilizce) 1969 Microsurgery applied to neurosurgery (İngilize) 1984 Microneurosurgery Vol. I: intracranial Aneurysms (İngilizce) 1984 Microneurosurgery Vol. II: intracranial Aneurysms (İngilizce) 1987 Microneurosurgery Vol. IIIA: AVM of the Brain (İngilizce) 1987 Microneurosurgery Vol. IIIB: AVM of the Brain (İngilizce) 1994 Tumors of the Central Nervous system (İngilizce) Microneurosurgery Vol. IVA: Microneurosurgery Vol. IVB: 1996 Tumors of the Central Nervous system (İngilizce)
Dernek Kulüp Üyelikleri :
1976 Brezilya tıp akademisi 1977 Nörolojik Cerrahlar Derneği, ABD (USA) 1979 Amerikan kalp birliği Dallas Teksas, ABD 1981 Kanada Nöroşirurji Derneği 1986 Nörolojik Cerrahlar kongresi (USA) 1987 Japon Nöroşirurji Derneği, Nöroşirurjiyen Birliği 1989 Harvey Cushing Derneği, (USA) 1989 İsviçre Nöroradyoloji Derneği, 1990 Kraliyet tıp derneği Londra Nöroloji Bölümü Royal Society of Medicine London Section Nephrology 1990 Türk Nöroşirurji Derneği 1990 Uluslar arası Kafa tabanı derneği (ISBS) 1993 İsviçre Nöroşirurji Derneği 1994 Arjantin Nöroşirurji Derneği 1998 Amerikan Nöroradyoloji Derneği 1999 Peru Nöroşirurji Derneği 2000 Türk Bilimler Akademisi (TÜBA) 2000 İtalyan Nöroşirurji Derneği 2002 Hong Kong Nöroşirurji Derneği 2004 Georgia Nöroşirurji Derneği (USA) 2004 Polonya Nöroşirurji Derneği 2006 Türkis-American scientists and schulav assucistiu 2006 Postugal Nöroşirurji Derneği 2006 Taiwan Nöroşirurji Derneği 2008 Yunan Nöroşirurji Derneği