Epidural anestezi temelde, anestezinin omuriliğin epidural alanına enjekte edildiği özel bir bölgesel anestezi türüdür. Bu, sinir lifleri boyunca sinyal iletimini engeller. Bölgesel anestezi, hastanın uyanık ve etrafında olanların farkında olduğu genel anesteziden farklıdır. Epidural anestezi ise annenin doğum anında bebeğini görmesini ve duymasını sağlayarak ağrısız bir doğum imkânı sunar.
Epidural anestesi doğum ve sezaryen ameliyatı sırasında ağrıyı kontrol etmenin yanı sıra, anestezi bacak ve ayak ameliyatlarında, kalça protezi ameliyatlarında, fıtık ameliyatlarında, diz ameliyatlarında ve ameliyat sonrası ağrıların giderilmesinde kullanılır.
Ağrı, vücutta adrenalin ve noradrenalin gibi hormonların salgılanmasıyla bir stres reaksiyonuna neden olur. Bu hormonlar, ameliyat sırasında kan basıncının yükselmesi ve kalp atış hızının artması gibi reaksiyonlara yol açar. Doğum sırasında ise bebeğe olumsuz etkileri olabilir. Epidural anestezi yalnızca ağrı sinirlerini uyuşturduğundan, tam ağrı kontrolü sağlar. İşlemden sonra hasta hiçbir ağrı hissetmeyebilir, oysa genel anestezi sonrası ağrı kesici ilaçlar uyku hali ve baş dönmesine neden olabilir. Ayrıca, epidural anestezi alan hastalar doğum sürecinde aktif rol oynayarak hareket edebilir ve doğumun son aşamasında bebeği dünyaya itme sürecine katılabilirler. Sezaryen ameliyatında epidural anestezinin en önemli avantajı, annenin bilinçli kalarak bebeğinin doğumunu hissetmesi, ilk ağlamalarını duyması ve doğumun sevincini paylaşabilmesidir.
Birçok çalışma, epidural anestezinin ameliyat sonrası bağırsak hareketlerinde azalma (paralitik ileus) ve derin ven trombozu oranını düşürdüğünü de göstermiştir.
Hasta oturur veya yan yatar, başını öne eğer, dizlerini büker ve sırtını mümkün olduğunca kavisli hale getirir. Hastanın bel bölgesi antiseptik bir solüsyonla silinir ve steril cerrahi örtüyle kaplanır. Enjeksiyon yapılacak bölge ince bir iğne ile önce uyuşturulur. Daha sonra, anesteziyi epidural alana ulaştırmak için biraz daha kalın bir iğne kullanılır ve ince bir plastik kateter sabitlenir. İğne çıkarılır ve kateter cilt üzerine yapıştırılarak sabitlenir. Bu sayede işlem süresince ihtiyaç duyulduğunda anestezi uzun süreli ağrı kesici sağlamak için uygulanabilir.
Vücuttaki her organın ağrı reseptörleri adı verilen yapıları vardır. Bu reseptörler, ağrı uyarılarını sinir lifleri aracılığıyla önce omuriliğe, ardından beyin ağrı merkezlerine ileterek ağrı hissini oluşturur.
Epidural anestezi, omurilikteki ağrı uyarılarına ulaşır ve ağrı sinyallerini vücudun üst kısımlarına ileten lifleri geçici olarak uyuşturarak ağrı hissini ortadan kaldırır. Uygun dozlarda kullanıldığında, lokal anestezi kasların çalışmasını sağlayan sinir liflerini etkilemez. Bu, hastanın normal hareket kabiliyetini korumasını sağlar ve doğum süreci üzerinde olumsuz bir etki yaratmaz..
İlaç uygulandığında hastada soğukluk hissi olabilir ve ilacın tam etkisini göstermesi için 20-25 dakika beklenmesi gerekir. Uyku hali derecesi, anestezi türüne ve dozuna bağlıdır. Ameliyat sonrası ağrıyı önlemek için kateter ucuna bir pompa yerleştirilir ve lokal anestezi 24 ila 48 saat boyunca uygulanmaya devam eder..
Epidural anestezi ağrıyı ortadan kaldırmada son derece etkilidir ve yan etki riski düşüktür. Ancak, bu işlemin alanında özel olarak eğitim almış deneyimli anestezi uzmanları tarafından uygulanması ve denetlenmesi önemlidir..
Her tıbbi işlemde olduğu gibi, düşük kan basıncı, omurilik zarının delinmesi, idrar yapamama, bel ağrısı, geçici nörolojik problemler, hematom, sıcaklık düşüşü, teknik veya anatomik sorunlar gibi yan etkiler mümkündür. Ancak, deneyimli bir ekip tarafından tam donanımlı bir tesiste yapıldığı sürece risk faktörleri minimuma iner..
Evet, bazı hastalara bu işlem yapılmamalıdır; özellikle aşırı kanamaya yatkın olanlar, düşük tansiyonu olanlar, anesteziye alerjisi olanlar, enjeksiyon bölgesinde enfeksiyonu olanlar, nörolojik hastalık şüphesi olanlar, kan pıhtılaşma bozukluğu olanlar, kan sulandırıcı ilaç kullananlar ve elbette işlemi kabul etmeyen hastalar bu gruba dahildir. Bu işlem yalnızca nitelikli, eğitimli uzmanlar tarafından sertifikalı bir tesiste yapılmalıdır.
Alo Yeditepe