Covid-19 pandemisi yaşadığımız bu günler nöromusküler hastalarımızın bireysel tedavisinde bazı ek önlemler alınmasını gerektiğine işaret eden Prof. Dr. Haluk Topaloğlu, bu hasta grubu için Dünya Nöromusküler Hastalıklar Cemiyeti’nin önerilerini anlattı.
Nöromusküler hastalıkların tedavisi aynı tanı olsa bile bir hastadan diğerine farklılıklar gösterebiliyor. Zira hastalığın başlangıç yaşı, ilerleme düzeyi, bulguları gibi değişik özellikler bu farklılıkta etken oluşturabiliyor. Bu nedenle Covid-19 konusunda da ortak bir öneriler paketinin verilmesinin mümkün olamayacağını hatırlatan Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Nörolojisi Uzmanı Prof. Dr. Haluk Aydın Topaloğlu, hastaların mutlataka bireysel olarak değerlendirilmesi gerektiğine işaret etti.
Bu Hastaların Riski Daha Fazla
Nöromusküler hastalığı bulunan bir kişilerin Covid-19 ile hastalanma riskinin artıp artmadığına ilişkin araştırmaların devam ettiğini belirten Prof. Dr. Haluk Topaloğlu, “Ülkelerin Nöroloji Bilim Dernekleri bu konuda duyurular yayınlamaya başladılar.(ör. İngiliz Nöroloji Cemiyeti). Bu raporlara göre nöromusküler hastalıklarda Covid-19 enfeksiyonu orta ya da ağır şiddette seyredebileceği gösteriliyor” diye konuştu. Her hastada aynı olmamak kaydıyla tehlike faktörü yüksek grupları şöyle sıraladı:
“Göğüs ve diyafram kaslarının güçsüzlüğü sonucu solunum fonksiyon testleri bozulmuş ise (FVC<60%) ve özellikle kifoskolyoz durumlarında risk artar. Ayrıca, solunum desteği alanlar ve trakeostomisi bulunanlar, yetersiz öksürük ve oro-faringeal güçsüzlük sonucu havayolunu temizlenemeyen hastalar, kalp kası tutulumu olanlar ya da kalp ilaçları kullananlar, beraberinde diabet ve obesitesi olanlar, steroid ya da bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen ilaç (immünosupressif) kullananların yüksek risk grubunda olduğunu söylemek mümkün.”
Covid-19’ dan Korunmak İçin…
Covid-19 enfesiyonunun, öksürme, hapşırma, konuşma sonucunda damlacık yoluyla bulaştığını hatırlatan Prof. Dr. Haluk Topaloğlu, nöromusküler hastalığı bulunan kişilerin aşağıdaki önlemleri ciddiyetle uygulaması gerektiğini söyledi.
- Diğer kişilerden en az 2 metre mesafede bulunmaları ilk koşuldur. Eğer nöromusküler hastalık ciddi boyutta ise o zaman tümü ile izolasyon (karantina) gerekir.
- Çalışan hastaların evden çalışma düzenine geçilmeli.
- Kalabalık ortamlara girmemeli ve toplu taşımayı mümkün olduğunca kullanmamaya çalışılmalı. Benzer şekilde kendilerine yapılan ziyaretler de sınırlandırılmalı.
- Eller sık sık en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı ya da alkol bazlı el dezenfektanıyla el hijyeni sağlanmalı.
- Özellikle ortak kullanılan alanların yüzeyleri sık sık temizlenmeli.
- Aile yakınları mümkün olduğunca evde bulunmalı. Dışarıdan sağlık hizmeti verenler (ör: solunum cihazının bakımı için) uygun maske ve giysi ile yaklaşmalı.
- Fizyoterapistin eve gelmesi tercih edilmemeli, seanslar telefon görüşmeleri ya da video görüntüleme aracılığı ile uygulanmalı.
- Bakıcının da hastalanacağı düşünülerek, hastanın yanlız kalabileceği durumlar için farklı senaryolar ve planlar geliştirtirilmeli. Burada ana hedefin hastaneye gitmekten kaçınmak olduğu unutulmalı.
Nöromusküler Hastalar Kullandıkları İlaçlara Devam Etmeli
İlaç tedavisinin nöromusküler hastalıklar açısından son derece önemli olduğunun altını çizen Prof. Dr. Haluk Topaloğlu, bu nedenle hastaların kullanığı ilaçların ve eğer varsa solunum cihazı ile ilgili yedek malzemelerin en az bir aylık hatta daha fazla stoklarının bulunması gerektiğine işaret etti. Hastaların acil durumlarda kullanması gereken ilaçlar (adrenalin gibi) için evde prova yapmasının da yararlı olacağını söyleyen Prof. Dr. Haluk Topaloğlu, sözlerine şöyle devam etti: “ Özellikle steroid alan DMD hastaları buna devam etmeli. Bu ilaçların hiçbir zaman aniden kesilmemesi gerektiği unutulmamalı. Hasta akut olarak kendini iyi hissetmiyorsa dozunun artırılması konuunda hekimine danışmalı. inflamatuar kas hastalıkları (polymyositis), myasteni, inflamatuar sinir hastalıkları (CIDP) gibi durumlarda hekimlerinin kontrolünde olmalı. Solunum cihazında olanlar yüksek risk taşıdığı için tercihan hastane ortamında bulunmamalıdır.
Covid-19 Belirtiler Varsa…
Covid-19 enfeksiyonu belirtileri ortaya çıkan hastaların da hastane yatışının mümkün olduğunca geciktirilmesi gerektiğine dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Nörolojisi Uzmanı Prof. Dr. Haluk Aydın Topaloğlu, “Hastalarımız acil servislerin içinde bulunduğu aşırı yükü de hesaba katmalı. Yatacak hasta seçimi ya da ‘triaj’ konusu nöromusküler hastalar için olumsuz yönde işleyebilir. Acil servis ve enfeksiyon hekimleri için zor bir karar anı olabilir. Ayrıca birçok hastane idaresi dışarıdan getirilen solunum cihazlarını hijyen prensipleri gereği hastaneye almayacaktır” diye konuştu.
