Meridyenler

Uluslararası standartlarda akupunktur meridyenlerinin bir çok dilde isimlendirilmesi yapılmıştır. İngilizce olarak en geniş kabul gördüğü isimlendirmesi ve kısaltmaları aşağıda bulunmaktadır:

LU = Lung Meridian (Akciğer Meridyeni)

LI,CO = Large  Intestine Meridian (Kalın Bağırsak Meridyeni)

ST = Stomach Meridian (Mide Meridyeni)

SP = Spleen Meridian (Dalak Meridyeni)

HT, HE = Heart Meridian (Kalp Meridyeni)

SI = Small Intestine Meridian (İnce Bağırsak Meridyeni)

BL, UB = Bladder Meridian (Mesane Meridyeni)

KI = Kidney Meridian (Böbrek Meridyeni)

P, PC, HC = Pericardium, Heart Constrictor Meridian (Perikard Meridyeni)

TW, TH, SJ = Triple Warmer, Tri-Heater, Triple Burner, San Jiao meridian (Üçlü Isıtıcı Meridyeni)

GB = Gallbladder Meridian (Safra Kesesi Meridyeni)

LV, LI, LIV  =  Liver Meridian (Karaciğer Meridyeni)

CV, VC, Ren =  Conception Vessel Meridian (Alıcı Damar Meridyeni)

GV, VG, Du  =  Governing Vessel Meridian (Yöneten Damar Meridyeni)

Bazı eski kitaplarda karaciğer için LI ve kalın bağırsak için CO kısaltmaları kullanılmıştır.

Akupunkturun Klinik Etkileri: Metodolojik Düşünceler

Akupunkturu değerlendiren pek çok randomize klinik çalışma yetersiz metodolojik kalitede bulunmaktadır. Bu çalışmalardaki en büyük sorun, yeterli bir plasebo kontrolün bulunmayışıdır. Yaygın uygulanan kontrol işlemi olarak sham akupunkturu kullanılmaktadır. Buna göre, iğneler çalışmaya uygun olmayan meridyenlere veya meridyenlerin dışındaki alanlara batırılmaktadır. Sham akupunkturunda gerçek akupunktur grubunda uygulanandan daha yüzeyel iğnenin batırılması işlemi sıkça yapılmaktadır.1 Linde ve arkadaşları akupunkturu değerlendiren 37 randomize kontrollü çalışmanın meta-analizini yapmışlar. Bu analizde, sham ile plasebo akupunkturu (nonspesipik etki) ve sham ile gerçek akupunkturu (spesifik etki) karşılaştırmışlar. Sham akupunkturu plasebo akupunkturundan daha etkili, gerçek akupunkturun da sham akupunkturundan daha etkili olduğunu belirtmişlerdir.

Akupunkturun Analjezik Etkileri

İnsan ve hayvan çalışmalarına dayalı olarak akupunkturun analjezik etkilerini açıklamak için farklı hipotezler ileri sürülmüştür. Bu etkiler karmaşık ve büyük oranda hastaların beklentileri ile ilişkili nörokimyasal, fizyolojik ve psikolojik faktörlerin etkileşimi sonucudur.

Akupunktur analjezisinde endojen opioidlerin (encephalin, dynorphin, endorphin ve endomorphin) ve serotonin (5-HT) nin rolünü destekleyen kanıt bulunmaktadır. Mayer ve ark. ile Pomeranz ve ark. fare ve insanlarda endojen opioidlerinin rolünü destekleyen Akupunktur Analjezisinin Naloxone ile bloke edildiğini gösterdiler. 3,4

Akupunktur Analjezisinin (AA) Nöral Mekanizmaları Adale (küçük çaplı sinirlerin uyarısı)

 
Medulla spinalis

Kimyasal trasmitterler (endorfin, serotonin, NA v.s. gibi monoaminler)

Orta beyin

Hipofiz ağrı iletisini blok (Bruce Pomeranz,1987)

Positron emisyon tomografi (PET) çalışmaları akupunktur uygulaması sonrasında beyinde mü reseptörlerinde opiodlerin bağlanmasındaki artışı göstermektedirler.5 Ayrıca, akupunktur tedavisi ile fMRI basal anterior beyin, limbik sistem ve affektif ve somatosensoryel fonkiyonlar ile ilişkili beynin diğer alanlarının aktivasyonu gösterilmiştir.6

Akupunktur analjezisinde etkili olan serebral nörotransmitterler olan Capicolaminas ve Cerotoninas’ın rolü araştırılmaktadır.Bu nörotransmitterlerin salınımı analjezik, adale gevşemesi, antienflamatuar, hafif anksiyolitik ve antidepresan etkiler oluşturabilmektedirler. Elektroakupunktur CXCL 10 ‘u enflamasyon yerinde oluşturmakta ve periferik opioid peptidler yolu ile oluşan antinosisepsiyonu uyarmaktadır.7

Beta endorfin gibi endojen opioid peptidler akupunkur analjezisi İle ilişkilidirler. Bunlar periferal enflamatuar alanda bulunan periferik sensoryel nöronlardaki gibi spinal kordda opioid reseptörleri aktive ederler. Opioid içeren lökositler enflame olmuş dokuya göç ederler ve endorfin, met-enka- falin ve dynorfin A gibi opioidleri salgılarlar.

Böylece periferik nosiseptif nöronlar üzerinde opioid reseptörlerini bağlayarak antinosisepsiyonu oluştururlar. 8

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2003 Yılında Kabul Ettiği Akupunktur Uygulanabilecek Endikasyonlar

• Bel ağrısı

• Boyun ağrısı

• Siyatalji

• Tenisçi dirseği

• Diz ağrısı

• Omuz çevresi artiriti

• Burkulma ve adale spazmı

• Yüz ağrısı

• TMJ ağrısı

• Baş ağrısı

• Diş ağrısı

• Renal kolik

• Akut ve kronik gastrit

• Romatoid Artrit

• Doğumu başlatma

• Doğum esnasında geliş manevraları

• Sabah hastalığı

• Bulantı ve kusma

• Postoperatif ağrı

• İnme-felç

• Esansiyel hipertansiyon

• Primer hipotansiyon

• Lökopeni

• Radyasyon / kemoterapi reaksiyonları

• Allerjik rinit

• Yüksek ateş

• Bilier kolik

• Depresyon

• Akut basiller dizanteri

• Primer dismenore

• Akut epigastralji

• Peptik ülser

• Ameliyat ve kemoterapi sonrası görülen bulantı ve kusmalarda

• Diş ağrısında

Amerikan Sağlık Otoritesi Akupunktur Görüş Birliği (NIH Consensus) Geliştirme Programı Etkinliği tek başına büyük oranda kabul edilmiş.

Yardımcı tedavi veya kabul edilebilir bir alternatif tedavisi olarak:

• Bağımlılık

• Felç rehabilitasyonu

• Baş ağrısı

• Menstrual kramplar

• Tenisçi dirseği

• Fibromiyalji

• Miyofasiyal ağrı

• Osteoartrit

• Bel ve sırt ağrısı

• Karpal tünel sendromu

• Astım

Amerikan Sağlık Otoritesi (NIH) Akupunktur Sonuç Bildirgesi

Ancak yöntemin şeklinden kaynaklanan kontrol grubu oluşturmak, plasebo ve kör çalışma yapmakta bazı çekinceler bulunmaktadır. Bununla beraber akupunkturun diş ağrısı, postoperatif ve kemoterapi sonrası bulantı ve kusmanın bastırılmasında etkinliği kanıtlanmıştır. Karpal tünel sendromu, bel ağrısı, fibromiyalji ve miyofasial ağrı, tenisci dirseği, baş ağrısı, stroke rehabilitasyonu, ilaç bağımlılığında yararlı olduğuna dair çok güçlü kanıtlar bulunmaktadır. 9

Kanser Ağrısı

EA’un pankreas kanser ağrısı tedavisinde de etkili olduğu belirtilmektedir. Chen H. ve ark. hastaları 3 gün boyunca günde bir kez 30 dakika T8-T12 bi- lateral Jiaji (Ex-B2) noktalarına EA uygulamıştır. EA grubunda kontrol grubuna göre ağrı yoğunluğunda anlamlı bir azalma görmüştür (p<0.001). 10 , 11

Nonspesifik ileri evre kanserlerde konvensiyonel medikasyona karşı akupunkturun faydaları, kanser ile ilişkili kronik nöropatik ağrı için plaseboya karşı kulak akupunkturun faydaları, mide kanserinde tedavinin ilk 10 gününde konvansiyonel analjezi ve akupunktur arasında fark bulunmadığı belirtilmektedir. 12

Ameliyat Sonrası Ağrı Tedavisi

Akupunkturun postoperatif birinci günde ağrıyı ve opioid kullanımını azaltığı belirtilmektedir. Böylece, postoperatif ağrı tedavisinde adjuvan tedavi olarak akupunkturun kullanılması önerilmektedir.13

“Akupunktur Kanıt Projesi” Otorlerinden John Mc-Donald ve Stephen Janz tarafından 2017 yılında yayınlanan endikasyon listesi aşağıda bulunmaktadır:

Akupunkturda Kuvvetli Kanıtı Bulunan Uygulama Alanları

• Allerjik Rinit

• Baş ağrısı (gerilim tipi ve kronik)

• Diz osteoartrozu

• Ameliyat sonrası bulantı ve kusma

• Kemoterapi sonucu oluşan bulantı ve kusma

• Kronik bel ağrısı

• Migren atağının önlenmesi

• Ameliyat sonrası ağrı

Akupunkturda Kanıt Gücü Olan Uygulama Alanları

• Akut bel ağrısı

• Beyin cerrahisi anestezisi

• Duygusal algılama eşiğini yükseltmek

• Prostat iltihabı ve kronik kasık ağrısı

• Akut inme

• Depresyon (antidepresanlar ile birlikte)

• Boyun ağrısı

• Kalın bağırsak kanseri ameliyatı sonrası iyileşme

• Günübirlik anestezi

• Göz kuruluğu

• Obezite

• Huzursuz bacak sendromu

• Anksiyete

• Hipertansiyon (ilaçlar ile birlikte)

• Menopoz dönemi ve sonrası uykusuzluk

• Şizofreni (antipsikotik ilaçlar ile birlikte)

• Aromatik baskılayıcılar ile ortaya çıkan eklem ağrıları

• Uykusuzluk

• Kalça ağrısı

• Siyatik ağrısı

• Erişkinlerde görülen astım

• Irritable bağırsak sendromu

• İnme sonrası uykusuzluk

• Omuz sıkışma sendromu

• (erken dönemde egzersiz ile birlikte)

• Hamilelik döneminde bel ve kasık ağrıları

• Doğum sancısı

• Kanser ağrısı

• Omuz ağrısı

• İnme sonrası omuz ağrısı

• Lateral dirsek ağrısı

• Kanserle ilişkili tükenmişlik hissi

• Sigara bıraktırma (yaklaşık 3 ay)

• İnme sonrası adele sertliği

• Menapoz dönemi sıcak basmaları

• Kabızlık

• İnme rehabilitasyonu

• Travma sonrası stres bozukluğu

Moksa Tedavisi

Moksa (Moxa) tedavisi, dolaylı veya dolaysız yolla akupunktur noktalarının yanan kuru Artemisia vulgaris (mugwort) bitkisiyle uyarılmasıyla yapılan geleneksel Çin tıbbi tedavi metodlarından biridir. Moksa tedavisiyle, patolojik soğugu çözmek, meridyenleri ısıtmak, kollateralleri düzenlemek, kan dolaşımını uyarmak, obstruksiyonu uzaklaştırmak, yang’ı desteklemek, kan stazını çözmek, hastalıkları önlemek mümkündür. Moxa, artirit, gastrointestinal hastalıklar, jinekolojik problemler, ağrı gibi bir çok hastalığın tedavisinde kulanılabilir. Moksa uygulandığında cilt ısısı dışarda 130° C’ye, içerde ise 56° C ulaşır. Bu nedenle moxa ısı uyarısıyla gerçekleşen bir inflamatuar cevap olarak değerlendirilir. İnfamatuar cevap vasküler değişiklikleri uyarır. Moksa uygulanan cilt bölgesinde vazokonstrüksiyon, bu alanın çevresinde ise vazodilatasyon oluşur. Histamin ve substance P ciltteki vazodilatasyondan sorumludur. Moksa tedavisi sırasında salgılanan histamine ciltte vazodilatasyona yol açar. Artan permabilite sonucu mast hücresinde degranülasyon meydana gelir. Substance P ve galanin akupunktur ve moksa tedavisiyle açığa çıkan bir nörotransmitterdir. Bu nörotransmitterlerin, ağrı, spazm, anksiete ve depresyon gibi nörolojik hastalıklarda rol oynadığı bilinmektedir.