Mammografi, meme kanseri ve diğer meme hastalıklarının tanısında kulanılan düşük dozda x ışınları kullanılarak elde olunan bir görüntüleme yöntemidir. Meme kanserine bağlı ölümleri azalttığı kanıtlanmış tek yöntemdir. Meme kanserinde düzenli tarama, mammografi incelemesinin 40 yaşından itibaren her yıl yaptırılmasıyla olur. Hiçbir şikayeti olmayan kadınlara 40 yaşından itibaren her yıl yapılan mamografiye tarama mamografisi denir.
İlk mamografi orta ve düşük risk grubundaki yani genetik açıdan meme kanseri taşımayan kişilerde 40 yaşında başlamaktadır.
Mamografi, Amerikan Kanser Enstitüsü, Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye Meme Hastalıkları Fedarasyonu’nun önerisine göre 40-70 yaş arasında yılda bir, 70 yaşından sonra ise kişinin fiziksel performansına da bağlı olarak yılda ya da iki yılda çekilmelidir.
Mammografi meme dokusunun en az hassas olduğu zamanda yapılmalıdır. Bu nedenle özellikle meme dokusunda aşırı hassasiyet olan kadınlarda adet bitiminin olduğu haftada çekim yapılması önerilmektedir. Ancak hiçbir hassasiyeti olmayan kadınlarda herhangi bir günde çekilm yapılmasının görüntü üzerine bir etkisi yoktur.
Mamografi, meme dokusunun iki projeksiyonda iki plaka arasında birkaç saniye sıkıştırılmasıyla yapılır. Sıkıştırma düzeyi bir çok sistemde otomatik olarak belirli bir seviyede gerçekleştirilir. Bu sayede meme dokusu inceltilerek daha az radyasyon alması sağlanır. İşlem esnasında eğer kontrastlı mammografi çekimi yapılmıyorsa herhangi bir ilaç kullanılmamaktadır.
Mamografi, işlem öncesi herhangi bir hazırlık gerektirmemektedir. Bununla birlikte, filmi etkileyebileceğinden, deodorant, pudra, vücut losyonu gibi kozmetik ürünlerin işlem öncesi kullanılmaması gerekmektedir.
Mamografi meme dokusunun iki projeksiyonda iki plaka arasında birkaç saniye sıkıştırılmasıyla yapılır. Sıkıştırma düzeyi bir çok sistemde otomatik olarak belirli bir seviyede gerçekleştirilir ve sıkıştırma sayesinde memeye daha az radyasyon dozu verilir. İşlem temelde ağrısız bir yöntem olup kişinin ağrı eşiğine göre de ağrı hissi değişebilmektedir. Yeni jenerasyon dijital mamografi ve özellikle tomosentez özelliği olan mamografi cihazlarında daha az ağrı duyulduğu ifade edilmektedir.
Mamografi, X ışını ile elde olunan ve iyonizan radyasyon içeren bir görüntüleme tekniğidir. Ancak günümüzde kullanılan dijital mammografi sistemlerinde kaset film kombinasyonu yerine dijital dedektörler kullanıldığından ışın dozu daha düşüktür. Yapılan bilimsel çalışmalarla da meme kanserinden yaşam kayıplarının azalmasında yıllık mamografi taramalarının etkinliği kanıtlamıştır.
Mammografi incelemesinin meme ameliyatından en az 6 ay sonra çekilmesi gerekmektedir. Radyoterapi tedavisi alan hastalarda bu süre tedavi bitiminden 6 ay sonra olarak düzenlenmelidir.
Silikon implant, mammografiye engel bir durum olarak gösterilmemektedir. İmplantın inceleme sırasında sıkıştırılmasının implanta zarar verici bir etkisi yoktur. Ancak, silikon implantı bulunan kadınların mamografi çekimi öncesinde çekimi yapacak teknisyene bilgi vermesi gerekmektedir. Bununla birlikte silikonu olan kadınlara mamografiyle birlikte meme ultrasonografi yapılması da önerilmektedir.
Alo Yeditepe