Spinal kord (omurilik) yaralanmalarının hasar sonrası erken ve geç dönemde bir dizi komplikasyona neden olabilen ciddi bir durum olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı fizyoterapi ve rehabilitasyonla bu komplikasyonların yönetilebileceğini ve kişinin yaşam kalitesini artıracağını söyledi. Kişinin fonksiyonel bağımsızlığını kazanmasından duyusal kontrolünün sağlanmasına kadar çok sayıda fayda sağlayan bu tedavi sürecinin önemine işaret etti.
Spinal kord yaralanmalarında komplikasyonların zaman içinde de ortaya çıkabileceğini ve bu nedenle düzenli aralıklarla takibin erken tanı için çok önemli olduğunu belirten uzmanımız rehabilitasyon süreci hastanın yaralanma türüne, ciddiyetine ve özgün ihtiyaçlarına bağlı olarak değişebileceğini söyledi. Spinal kord yaralanmalarında kritik bir öneme sahip olan fizyoterapi ve rehabilitasyonun önemi ve sağladığı faydaları anlattı.
Fonksiyonel Bağımsızlık Kazanmaya Yardım Eder
Spinal kord yaralanmalarının sıklıkla felce neden olduğunu ve kişinin hareket kabiliyetini kısıtladığını hatırlatan uzmanımız “Fizyoterapi ve rehabilitasyon hastanın maksimum bağımsızlık seviyesine ulaşmasına yardımcı olur. Bu, kişinin günlük yaşam aktivitelerini (banyo, yemek yeme, giyinme vb.) yeniden öğrenmesine ve geri kazanmasına yardımcı olabilir” dedi.
Kas Kuvvetini Artırır
Fizyoterapinin özellikle kullanılamayan uzuvlardaki kas kütlesi kaybını önlemekte oldukça önemli olduğunun altını çizen uzmanımız “Bunun yanı sıra üst kol kasları kuvvetlendirmesi ile hastanın kendini bağımsızca bir yerden bir yere transfer edebilme beceresi ve de tekerlekli sandalye kullanımı sağlanmış olur. Kısmi felçli hastaların, geleneksel rehabilitasyon teknikleri veya modern robotik rehabilitasyon programları ile yürüme becerileri geliştirilmesi desteklenir” diye konuştu.
Kas Kısalığı, Eklem Sertliği Gibi Komplikasyonları Önlemeye Yardım Eder
Uzun süreli hareketsizlik veya yetersiz fiziksel terapinin bu hastalarda kas kısalıkları ve eklem sertliklerine (kontraktür) neden olabileceğini ve buna bağlı olarak da hastada eklem hareket kaybı ve kas ağrılarının ortaya çıkabildiğini söyleyen uzmanımız sözlerine şöyle devam etti: “Bunun önüne geçmek için erken dönemde felçli uzuvlara fizik tedavi hekiminin reçetelediği ve ortez protez uzmanı ile beraber planlandığı cihazların düzenli kullanımı bu komplikasyonları önlemek için çok önemlidir.”
Spastisite (anormal kas tonusu) tedavisinde de fizik tedavinin tedavinin temelini oluşturduğunun altını çizen Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanımız “Kas tonusunu azaltmak, hareketliliği korumak, bakım ve konforu iyileştirmek için fizik tedavi hekiminin reçete edeceği medikal ilaçlar, spastik kaslara 3 ay aralıklarla uygulayacağı botoks enjeksiyonları ve reçetelediği düzenli fizyoterapi ve egzersiz programı spasitisite ile mücadelenin önemli taşlarıdır” diye konuştu.
Duyusal Kontrolün Geliştirilmesinde de Etkili Olur
Dokunma, acı, sıcaklık veya titreşim gibi duysal hislerde değişiklik olduğu için hastaya uygulanacak duyusal rehabilitasyonunun, duyusal işlevleri iyileştirmede çok önemli bir yer tuttuğunu söyleyen uzmanımız şu bilgileri verdi: “Uzun süreli yatma veya oturma sonucu cildin tahrip olmasından kaynaklanan yatak yaraları veya basınç ülserleri gibi görülen deri problemlerini önleme için hasta ve yakınlarına verilecek pozisyonlama eğitimi oldukça önemlidir. Tırnak batması veya sonda kateterinin rahatsız etmesi gibi durumları hastanın hissetmemesi sonucu görebildiğimiz ve yaşamını tehdit eden otonom disrefleksi tablosundan korunmak için aralıklarla cilt bütünlüğü kontrolü eğitimi hayat kurtarıcıdır.”
Solunum ve Dolaşım Sistemlerini Güçlendirir, Ağrıları Azaltır
Spinal kord yaralanmalarının hastalarda bazen kronik ağrıya yol açabileceğini söyleyen uzmanımız fizik tedavi ajanları, rehabilitasyon programı ve medikal tedaviler ile yapılan ağrı yönetimiyle hastanın rahatlamasına ve ağrıyı kontrol etmesine yardımcı olunabildiğini söyledi. Bununla birlikte fizyoterapi ile etkilenen solunum ve dolaşım sistemlerinin güçlendirilmesi ve optimize edilmesinde de fizyoterapiden yarar görüldüğüne işaret etti.
Mesane ve Bağırsak Kontrolünün Geliştirilmesini Destekler
Fizyoterapi ve rehabilitasyon ile kişinin öz bakım becerilerini geliştirerek bağımsızlığını arttırmanın hedeflendiğinin altını çizen uzmanımız bu tedavi sürecinin hastaya sağladığı diğer kazanımlarla ilgili şu bilgileri verdi: “Mesane ve bağırsak rehabilitasyonu programı mesane ve bağırsak kontrolünün geri kazanılması ve yönetilmesine yardımcı olur. Bunun yanı sıra hastaya temiz aralıklı kateter kullanım eğitimi verilerek toplum içinde bağımsızlaştırılabilmesi ve enfeksiyonlardan korunabilmesi rehabilitasyon sürecinin önemli bir parçasıdır.
Kemik Erimesini Önler ve Psikososyal Destek Sağlar
Bu hastalarda aynı zamanda hızlı kemik kaybı sonucu osteoporoz ve kırık riskinde artış sıklıkla görülmektedir. Uygun medikal tedavi ve hastanın gün içinde yer çekimine karşı ayağa kaldırılması gibi fizyoterapi & egzersiz programları ile kemik erimesi önlenebilir. Rehabilitasyon hekimleri ve fizyoterapistler kişinin psikososyal ihtiyaçlarına da destek sağlayabilir ve kişinin duygusal iyilik halini destekleyebilir. Hasta ve ailesinin hastalık hakkında bilgi sahibi olmaları ve kaynaklara erişebilmeleri bu süreçte önemlidir. Fizik tedavi hekimi tarafından hastanın aralıklarla kontrollerinin yapılması, ilerlemesinin takip edilmesi, tedavi planınında gerekli ayarlamaların yapılması ve hastanın kullandığı yardımcı cihaz güncellemelerinin yapılması çok mühimdir.
Sonuç olarak, spinal kord yaralanması rehabilitasyonu hastanın en iyi potansiyelini elde etmesine yardımcı olur, komplikasyonları engelleyip tedavi eder ve hastanın yaşam kalitesini arttırarak en üst düzeyde bağımsızlığını kazanmasına olanak sağlar.
