Hastalara yiyecek / içecek olarak ya da damar yoluyla veya solutularak, cilt içine ya da altına enjekte edilerek hedefe yönelik çok düşük oranda radyoaktif madde verilir. Verilen bu radyoaktif madde, hedeflenen organ ya da dokuya giderek, orada tutulum gösterir. Daha sonra bu bölgeler özel kameralarla görüntülenir. Bu işlem sırasında hastanın aldığı radyasyon, sağlanan fayda zarar dengesine bakıldığında, oldukça düşük düzeydedir. Yapılan tüm bu incelemeler Nükleer Tıp uzmanları tarafından değerlendirilir
Nükleer Tıp Teknolojileri
PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) / BT (Bilgisayarlı Tomografi)
Az miktarda radyoaktif madde kullanılarak, yüksek rezolüsyonlu ve kaliteli görüntü sağlanmaktadır. Solunum ve kardiyak tetiklemeli PET/BT çekimleri de yapılabilmektedir. Bu sayede hastaların maruz kaldığı radyasyon miktarı çok azaltılmış olmaktadır. Hastaların gereksiz radyasyon almadan ayrıntılı incelemeleri yapılmış olmaktadır.
SPECT (Tek Foton Emisyon Tomografisi) / BT (Bilgisayarlı Tomografi)
Diğer sintigrafik tetkikler bu görüntüleme sistemiyle gerçekleştirilmektedir. Bu sistem sayesinde, sintigrafiyle elde edilen fonksiyonel görüntünün yanı sıra, BT ile elde edilen anatomik görüntü üst üste bindirilerek teşhis doğruluğu artırılmaktadır. Yine bu sistem sayesinde, ülkemizde çok az merkezde uygulanabilen dozimetrik hesaplamalar özellikle tiroid kanseri, prostat kanseri ve nöroendokrin tümörlerinin tedavisinde yüksek doğrulukla yapılabilmekte ve hastalar kişiselleştirilmiş radyoaktif madde miktarı ile tedavi edilebilmektedir.
Kemik Mineral Dansitometresi (DEXA)
Kemik mineral kaybının ölçümünde kullanılan dual enerjili X-ray absorbsiometre adı verilen bir cihazdır. Kemik dansitometrisi sıklıkla menopoz sonrası kadınları etkileyen ancak erkeklerde de görülebilen osteoporozun tanısında kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra DEXA osteoporoz ve kemik kaybına yol açan diğer durumlarda tedaviye verilen cevabın değerlendirilmesinde de etkili olmaktadır.
Üre Nefes Testi
Gastrit ve peptik ülsere yol açan bir bakteri olan helikobakter pilorinin tespit edilmesine yarayan basit ve güvenilir bir tetkiktir. Helikobakter pilori, insanlarda mide veya onikiparmak bağırsağı (ince bağırsağın ilk kısmı) mukozasına yerleşerek çoğalan ve gastritten ülsere, mide kanserinden mide lenfomasına kadar değişen geniş bir yelpazede mide hastalıklarına neden olan bir bakteridir. Helikobakter pilori tanısını doğru koyabilmek, ülser tedavisinde ilk basamaktır.
Ayrıca daha ciddi sindirim sistemi problemlerinin önüne geçilmesini de sağlamaktadır.
Tiroid Uptake Testi
Tiroid uptake testi, tiroid bezinin fonksiyonunu değerlendirmede kullanılan bir yöntemdir.Radyoaktif iyotun ağız yoluyla içilmesinin ardından tiroid bezinde tutulan radyoiyot oranını belirlemek için kullanılır. Hipertirodi nedeniyle verilecek I-131 miktarının belirlenmesi, hipertiroidiye yol açan hastalıkların ayırıcı tanılarının yapılması ve tiroid kanseri nedeniyle ameliyat olan hastalarda radyoaktif iyot tedavi dozunun hesaplanması için yol göstericidir.
Gama Probe
Gama probe, düşük miktardaki radyoaktif maddeleri tespit edebilen kalem şeklinde bir probe olup cerrahi sırasında sentinel lenf nodu (SNL) örneklemesinde kullanılan bir tıbbi cihazdır. Meme kanseri ve malign melanom başta olmak üzere birçok tümörün gidebileceği ilk lenf nodu bu cihaz yardımıyla çıkartılmaktadır.
Ameliyat öncesinde, ameliyat sabahı veya bir gün öncesinden Nükleer Tıp bölümünde, deneyimli Nükleer Tıp hekimi tarafından özel yöntemlerle SLN bulunur, lenf nodu işaretlenir ve hasta cerrahiye yönlendirilir. Cerrahi sırasında, önceden işaretlenen SLN Gama Probe yardımıyla cerrah tarafından çıkartırılarak materyal frozen yapılmak üzere patolojiye gönderilir. Patoloji sonucunda kanser hücreleri saptanması durumunda o bölge tamamen temizlenir. Eğer kanser hücreleri saptanmazsa o bölgeye gereksiz işlem yapılmaz. Böylece, ameliyat süresi kısalır ve ameliyat sonrası komplikasyonlar azaltılmış olunur.
Sentez Ünitesi
Prostat veya nöroendokrin tümörler gibi bazı tümörler klasik yöntem olan PET/BT de kullanılan FDG’yi tutmaz. Ga-68 radyoaktif maddesiyle işaretli bileşiklerin yardımıyla, klasik FDG PET görüntülemesiyle gerçekleştirilemeyen prostat kanseri veya nöroendokrin tümör görüntülemesi yapılabilmektedir. Yine bu sentez ünitesi yardımıyla yeni geliştirilen birçok radyoaktif bileşik kullanılarak farklı amaçlı PET görüntülemenin gerçekleştirilmesi mümkün olabilmektedir.
Nükleer Tıp’ta Uygulanan Tedaviler
- Tiroid kanserlerinin tedavisine yönelik “İyot I-131”
- Nöroendokrin tümörlerde ''Lutesyum Tedavisi''
- İleri evre hormona dirençli prostat kanseri tedavisi için “Lu-117 PSMA”
- İleri evre hormona dirençli kemik metastazları gelişmiş prostat kanserli hastalarda “Ra-223”
- Prostat kanserinde ''Gallium''
- Primer veya metastatik karaciğer tümörlerinde “Y-90” mikroküreler ile yapılan radyoembolizasyon
- Kemik metastazlı hastalarda palyatif ağrı
- Eklem içi sıvı birikimi ve ağrılara yönelik radyonüklid
- Hipertiroidi (zehirli guatr) tedavisine yönelik “İyot-131”
- Meme, malign melanom, paratiroid adenomu gibi hastalıklarda, intraoperatif gama probe eşliğinde sentinel lenf nodu çıkarılması.