Halk arasında atom tedavisi olarak bilinen işlem radyoaktif olan yani ışın yayan iyot atomunun hastaya verilmesidir. Bu işlem iki amaçla yapılmaktadır:

1. Tiroid kanseri sebebiyle ameliyat olmuş hastalarda eğer tümör çapı büyükse ya da tümör tiroid bezinin dışına taşmışsa hastaya ameliyattan sonra atom tedavisi uygulanır. Şunu iyi anlamak gerekir ki, her kanser hastasına atom verilmez. Sadece ilerlemiş vakalarda atom tedavisi uygulanır.
2. Tiroid bezinin fazla çalıştığı hastalarda atom tedavisi uygulanabilir. Bu durumda da hastaya uygulanan doz kanser tedavisindekine göre çok daha düşüktür. Atom tedavisinde çevreye zararlı ışınlar yayan yani radyoaktif atomlar kullanıldığı için hastalar en az bir gün bir odada yalnız kalmaları gerekmektedir. Bunun amacı başka insanların ışınların etkisinden korunmasıdır.

• Atom Tedavisi Alırken Uygulanması Gereken Kurallar Nelerdir?

Tiroid ameliyatından sonra doktorun verdiği tiroid hormon ilaçları kesilerek kandaki TSH hormon düzeyinin 30 civarına yükselmesi beklenir. Bu sıklıkla bir iki hafta alacak bir süreçtir. Kandaki TSH hormon düzeyi 30’un üzerine çıkıp radyoaktif iyot hapı yutulduktan sonraki ilk 24 saat içinde vücuttaki radyasyonun büyük kısmı idrar yoluyla atılır. Dolayısıyla bu süreçte hastanın bol su içmesi önerilmektedir. Hastaların tuvalet ihtiyacı geldiğinde tutmamalı hemen tuvalete çıkmalıdır. Böylece radyasyon vücutta daha az kalmış olur. Radyasyon aynı zamanda tükürük bezlerinde de tutulduğu için, hastalara tükürük salgısını arttıracak önerilerde de bulunulur; limon yemek, sakız çiğnemek gibi. Radyoaktif iyot bir miktar da ter ile atıldığı için hastaların sıcak duş alması faydalıdır.

• Atom Tedavisi Hangi Bölümde ve Hangi Şartlarda Verilir?

Atom tedavisi nükleer tıp bölümlerinde, Türkiye Atom Enerji Kurumunun belirlediği kurallara göre hazırlanmış özel odalarda, Nükleer Tıp Uzmanı doktorlar tarafından uygulanmaktadır.

• Hastaya Verilecek Doz Nasıl Belirlenir?

Her hastanın ameliyat şekli, hücre yapısı, tümör cinsi, kandaki hormon miktarı, tiroid hücrelerinin iyota olan yatkınlığı aynı olmadığından alacakları atom miktarları da aynı değildir. İleri düzey kliniklerde, dozimetrik yöntem denen özel fiziksel hesaplamalarla kişiye özel doz ayarlaması yapılır ki bizim kliniğimizde de bu yöntem uygulanmaktadır.

• Tedavinin Başarılı Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Bazı kan tahlilleri (örneğin tiroglobülin) ve düşük doz radyoaktif iyot verilerek yapılan görüntülemelerle tedavinin etkinliği ve başarısı güvenli bir şekilde değerlendirilebilir. Bu değerlendirmenin sadece kan tahlili ile mi yoksa kan tahlili ile birlikte görüntüleme ile mi yapılacağı kararını, bizim kliniğimizde olduğu gibi, bir endokrin bilim konseyinin vermesi gerekir.

• Atom Tedavisinin Yan Etkisi Var mıdır?

Atom tedavisi zannedilenin aksine korkulacak bir tedavi değildir. Uygulaması oldukça kolaydır; tedavi sadece bir hapın yutulmasından ibarettir. Ciddi bir yan etkisi yoktur. En sık karşılaşılan yan etki ağız kuruluğudur.

•  Atom Tedavisi Hedefe Yönelik Bir Tedavi Midir, Buna Akıllı İlaç Denilebilir mi?

Atom tedavisi hedefe yönelik bir tedavidir. Radyoaktif iyot vücutta tiroid hücrelerini bulur, bu hücreler tarafından emilir. Radyoaktif iyotu emen hücre ölür, böylece amaç gerçekleşmiş olur. Sonuç olarak atom tedavisi, bir tür akıllı ilaç tedavisidir.

• Atom Tedavisi Birden Çok Kez Uygulanabilir mi?

Atom tedavisi gerekli durumlarda tekrar uygulanabilir. Ancak bu kararı, bizim kliniğimizde olduğu gibi bir endokrin konseyinin vermesinde yarar vardır.

• Atom Tedavisi Sırasında Yüksek Radyasyona Maruz Kalınır mı?

Atom tedavisi sırasında sadece tiroid bezinin çıkartıldığı bölge ve (eğer vücutta kalmışsa) kanser hücreleri yüksek radyasyona maruz kalır. Bu açıdan radyoaktif iyot akıllı bir ilaç gibi davranarak sadece gerekli noktalara yüksek radyasyon vererek vücudun geri kalanını korur.

• Atom Tedavisi Aldıktan Sonra İnsanlarla Temas Etmek Yasak mıdır?

Atom tedavisi sonrası belli bir temas yasağı vardır. Bunun amacı hastayla temas eden kişileri korumak yani onların gereksiz radyasyon almalarını önlemektir. Bu nedenle hastalar sıklıkla bir gün hastanede kalır sonra eve gönderilir. Hasta 7-8 gün süreyle ev halkı ile aynı oturma odasını, aynı yemek masasını paylaşabilir ancak 1m’den daha yakın temas önerilmemektedir. Bu süre dolduktan sonra hiçbir kısıtlamaya gerek kalmaz.

• Tedavi sırasında ve sonrasında kullandığım kıyafetleri atmalı mıyım?

Buna gerek yoktur. Kıyafetlerinizi ve çarşaflarınızı kirli sepetinde bekletmeden ve ev halkının kıyafetlerinden ayrı olarak yıkamanız yeterlidir.

• Atom Tedavisi Sonrası Ne Zaman İşe Başlayabilirim?

Tedaviden sonra hastalar en az 2 gün işe dönmemelidir. Eğer diğer insanlarla (özellikle gebelerle) yakın temas söz konusu ise bu süre daha da uzatılmalıdır. Ne kadar süre sonra işe başlanması gerektiğine hekiminiz karar verecektir.

• Atom Tedavisi ve Radyoterapi Aynı Şey midir?

Bu ikisi tamamen farklı şeylerdir. Radyoterapide radyasyon dalgaları tıpkı tomografi ya da MR çekiliyormuş gibi vücuda özel cihazlarla dışarıdan verilir. Atom tedavisinde ise radyasyon yayan madde hap şeklinde ağız yoluyla içirilerek verilir. Radyoterapide verilen ışınların menzili büyük olup çevre dokular da ışınlanmaktadır. Oysa atom tedavisinde sadece ilgili dokular küçük menzilli radyasyonla ışınlanmaktadır.

• Tiroid Bezi Fazla Çalıştığında (Hipertirodi) Atom Tedavisi Uygulanabilir mi?

Sadece kanser hastalarında değil, tiroid bezinin fazla çalıştığı hastalarda da atom tedavisi uygulanabilir. Ancak bu kararı konunun uzmanı bir hekim vermelidir. 

• Atom Tedavisi Göz Hastalığına Yol Açar mı?

Atom tedavisi nadiren gözlerde irileşme (ekzoftalmus) yapabilir.

• Atom Tedavisi Sonrası Ne Zaman Hamile Kalınabilir?

Genellikle tedaviden 6 ay sonra hamile kalmak güvenlidir ancak bu durum uygulanan doz ve hastalığın yaygınlık derecesi ile ilgili olarak değişebilmektedir. Net bilgi hekim tarafından verilecektir.