Genetik yapı, hormonlar ve çevresel faktörler anne karnından yetişkin çağa kadar büyümeyi etkilemektedir. Buna ek olarak, altta yatan solunum, kalp veya bağırsak sistemini etkileyen kronik hastalıklar da büyümeyi olumsuz etkileyen nedenleri oluşturmaktadır. İnsan vücudunda büyümeyi sağlayan bir grup salgı bezi bulunmaktadır. Büyümeyi etkileyen ana salgı bezi hipofiz bezidir. Salgıladığı büyüme hormonu ve ergenliği uyarıcı hormonlar yetişkinlikteki boy seviyesine ulaşılmasını sağlamaktadır. Ayrıca tiroid bezi, böbreküstü bezi ve kızlarda yumurtalıklar, erkeklerde testislerden salgılanan hormonlar da büyümeden sorumlu diğer hormonlardır.
Çocuğun büyümesinde genetik yapıda önemli rol oynamaktadır. Yüzde yüz olmamakla beraber genellikle kısa boylu anne ve babalar kısa boylu, uzun boylu anne babalar ise uzun boylu çocuklara sahip olmaktadır. Ayrıca genetik yatkınlık ile beraber dengeli beslenme normal büyüme için önemli bir faktördür. Bununla birlikte annenin gebelik döneminde kötü beslenmesi, ağır hastalık geçirmesi, sigara veya alkol tüketmesi büyüme ve gelişmeyi olumsuz yönde etkilemektedir.
Çocuklarda Boy Kısalığı
Kısa boy; tam ve doğru ölçülen boyun o yaş ve cinsiyete göre normal büyüme eğrilerinin alt sınırının (3.persantil) altında olmasıdır. Yıllık uzama hızının o yaşa göre normalden az olması durumunda ise büyüme hızı yetersiz olarak değerlendirilmektedir.
Çocuklarda Boy Kısalığının Nedenleri
Boy kısalığı genetik boy kısalığı ve yapısal boy kısalığı (ergenlik gecikmesine bağlı) gibi hastalık olarak değerlendirilmeyen nedenlere bağlı olabileceği gibi, tiroid hormonu eksikliği, büyüme hormonu eksikliği veya erken ergenliğe bağlı kemik yaşının hızlı ilerlemesi gibi hormonal hastalıklara da bağlı olabilmektedir.
Zamanında ancak düşük doğum ağırlıkla doğan bebeklerin bir kısmı yaşıtlarına oranla daha kısa olabilmektedir. Bu nedenle kısa boylu bir çocuk değerlendirilirken, hem çocuğun hem de ebeveynlerinin tıbbi geçmişinin ayrıntılı olarak değerlendirilmesi son derece önem taşımaktadır. Ayrıca anne babanın ve kardeşlerinin boyları da önemli ipuçları sağlamaktadır. Muayenede ayrıntılı ölçümler, ergenlik muayenesi ve kemik yaşı tayini sonrası laboratuvar testleriyle boy kısalığının nedeni araştırılmaktadır. Bunların sonucuna göre gerek görülürse ilaçlı özel hormon testleri yapılabilmektedir.
Çocuklarda Büyüme
Normal büyüme için; sağlıklı beslenmek ve normal bir hormon dengesine sahip olunması gerekmektedir. Büyümede en hızlı dönem, doğumdan birinci yaş gününe kadar olan süreyi kapsamaktadır. Bu dönemde boy uzaması yaklaşık 25 cm olmaktadır. Birinci yaştan sonra büyüme yavaşlar ve 2 yaşından sonra çocuklar normal hızda büyümeye devam eder ve her çocuğun kendi büyüme eğrisini takip etmektedir.
Ergenliğin başlamasıyla birlikte kızlarda 11- 12, erkeklerde ise 13-14 yaşlarında hızlı bir büyüme görülmektedir. Ergenliğin erken veya geç başlamasına bağlı olarak bu dönemlerde farklılıklar gözlenebilmektedir. Çocukların özellikleri genellikle anne veya babanın özelliklerine benzerlik göstermektedir.
”
İlgili Yazılar
- Hormon Bozucular
- Çocuklarda Kafein Tüketimi
- Çocuklarda Obezite ve Beslenme Önerileri
- Çocuklarda Obezite Nedenleri ve Tedavisi
- Ergenlik
- Çocuklarda Diyabet
- Çocuklarda Tiroid Bezi Hastalıkları
- Diyabet ve Tedavisi
- Tiroid Hormonu Azlığı Boy Kısalığı Nedeni Olabiliyor!
- Obezite Erken Ergenliği Artırıyor; Kız Çocuklarına Dikkat
- Emzirmek Bebeğin Özgüvenini Artırıyor
- Erişkinlerde Görülen Obezitenin Üçte Biri Çocukluk Çağında Başlıyor
- Çocuğum Nasılsa Uzar Diye Zaman Kaybetmeyin
- Çocuklarda Reflü Sıklığı Artıyor mu?
- Çölyak Çocuklarda Büyüme Geriliği Nedeni Olabilir
- Bebeğinize Doğum Sonrası İlk Muayeneler