“Kilo fazlalığı” veya “obezite” saptanan çocuklarda öncelikle kilo fazlalığının hormonal bir bozukluğa bağlı olup olmadığı denetlenmelidir. Çocuğunuzun yapılan hormanal değerlendirmelerinde tiroid bezi az çalışması, Cushing sendromu gibi kilo fazlalığına neden olabilecek hormonal bir bozukluk saptanmadıysa çocuğunuzun kilolu olmasının nedeni; “egzojen obezite”dir.

Egzojen obezitenin nedenleri ise;

• Fazla kalori alımı,
• Alınan kaloriye göre az hareket,
• Kalıtsal olarak kilolu olmaya yatkınlıktır.

Çocuklarda Obeziteye Bağlı Yaşanabilecek Sorunlar

Çocukta, kilolu olmaya bağlı olarak gelişebilecek ek sorunların da taranması gerekmektedir. Bu ek sorunlar:

• Diyabet,
• Kan yağlarında bozulma,
• Karaciğerde yağlanma,
• Yüksek tansiyon,
• Bacaklarda kilo yüküne bağlı eğrilmeler (X şeklinde bacak yapısı gibi),
• Kalp damarlarında aterosklerotik değişiklikler,
• Kızlarda polikistik over hastalığı,
• Erken ergenlik veya ergenlik gecikmesi olarak sıralanabilir.

Çocuğunuzda sıralanan sorunlar açısından hekimler tarafından yapılan değerlendirme sonucunda; bu sorunların kilolu olmaya bağlı olarak, kalıtsal özellikler zemininde bir ya da birkaçının gelişmesi tespit edilebilir. Eğer kilolu olmaya devam ederse, bu sorunların gelişme riskinin de artacağı unutulmamalıdır.

Bu sorunlar başlangıçta bulunmasa bile, kilolu olma devam ettikçe, her kontrolde çıkıp çıkmadığı değerlendirilerek zaman kaybetmeden obezite tedavisine başlamak gerekmektedir.

Obezite Tedavisinde; alınan enerjinin azaltılması, harcanan enerjinin arttırılması gerekir.

Bilindiği üzere, çocuğa beslenme planı verip, anne-baba veya kardeşlerin çocuğun karşısında istediği gibi yiyip içmesi ve bu ortamda kilo kontrolünün sağlanması mümkün olamaz. Benzer şekilde aile büyüklerinin çocuğa abur cubur verme (bisküvi, şeker, cips vb.) alışkanlıkları devam ettiğinde yine kilo kontrolü sağlanması mümkün olmayacaktır. Bu nedenle önerilen noktalara dikkat etmeniz son derece önemli olacaktır.

Çocuğun Beslenme Programı İçin Öneriler

• Çocuğunuz için verilen kişisel beslenme programı üç ana, üç ara öğünden oluşmaktadır. Beslenme listesine birebir uymanız gerekmektedir.
   
• Bu kişisel beslenme programı sizin çocuğunuza hangi besin ögesinden ne kadar miktarda (ne kadar ekmek, ne kadar et, ne kadar pilav, vb.) vereceğinizi bilmeniz için verilmiştir.
   
• Evde kilolu kişiler ve/veya yanlış beslenme alışkanlığı olan var ise, onların da çocukla birlikte beslenme planına uymaları önemlidir.
   
• Yemekler iyice çiğnenmeli ve sonra yutulmalıdır. Ağızdaki lokma bitmeden yeni lokma ağza alınmamalıdır. Ağza lokma alındığında, bu lokma çiğnenip yutulurken çatala / kaşığa yeni lokma alınmamalıdır. Öğünlerdeki miktar azaltılmalıdır (örneğin yemek tabakları küçültülebilir).
   
• Tam tahıllı ekmeklerin kalorisi diğer ekmeklerden farklı değildir. Ancak sağlıklı olması açısından bu ekmekler tercih edilmelidir.
   
• Bol su içilmeli, hazır meyve suları tüketilmemelidir. Evde taze sıkılmış meyve sularının da aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır. Meyve ve sebze alımı dengeli olarak arttırılmalıdır.
   
• Evde çocuğunuzun yapabileceği küçük işleri yaptırarak hareketli olması sağlanmalıdır. Çocuğunuz odasını kendisi toplamalı, ayakkabısını kendisi bağlamalıdır.
   
• Yapılan çalışmalarda her akşam yarım saat egzersiz (müzik eşliğinde dans, spor, yürüyüş vb.) yapılmasının kilo kontrolü için önemli olduğu gösterilmiştir. Burada önemli olan egzersizin belli bir düzende, aksatılmadan yapılmasıdır.
   
• Katı yağ ve tereyağı tüketimi azaltılmalı, mümkünse zeytinyağı kullanılmalıdır. Yemekler az yağlı pişirilmelidir.
   
• Pirinç pilavı yerine, bulgur pilavı tercih edilmelidir. Diyet ürünlerinden oluşan bir beslenme şekli de önerilmemektedir.
   
• Televizyon, tablet ve bilgisayar başında geçirilen zaman günde en fazla 2 saati geçmemelidir.
   
• Hazır yiyecekler (cips, hamburger, döner, pizza gibi) ve gazlı içecekler (kola, gazoz gibi) tüketilmemeli, evde abur cubur bulundurulmamalı, tatlı ve hamur işleri yapılmamalıdır. Özellikle aç karnına şekerli gıda (çikolata, şekerli çay gibi ağza tatlı gelen gıdalar) alınmamalıdır. Şeker yerine tatlandırıcı kullanılması da önerilmemektedir.