Sağlıklı yaşam için kişinin fonksiyonel kapasitesini artırmanın önemine işaret eden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Semra Ercan, “Fonksiyonel kapasite, zannedildiği gibi, sadece hareketsizlikten kaybedilmez. Bedensel ve ruhsal birikimler sonucu aşırı yüklenmeler, kas gücünde ve fonksiyonel kapasitede azalmaya neden olur” dedi.

Kişinin kas gücünü artırmaya yönelik E.F.E.E. (Exercise For Everyone Every Age / Herkes İçin Her Yaşta Egzersiz) programını geliştiren Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Semra Ercan, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:  

“Sağlık otoriteleri, daha sağlıklı kalmak, hayatın daha uzun ve konforlu olması için insanlara egzersiz yapmasını öneriyor. Bunun için “10 bin adım atın. Her gün şu kadar kilometre yürüyün Ağırlık çalışın. Pilates veya yoga yapın” gibi önerilerde bulunuluyor. Ancak bunların nasıl yapılacağına dair standart bir program olmuyor. E.F.E.E. programı, bu standardı oluşturmak için geliştirildi. Özellikle eklem problemleri, sağlık sorunları olan, sakatlanma korkusuyla spor salonlarına gidemeyen insanların, sorunlarına rağmen egzersiz yapabilip sağlıklarını geri kazanmaları için özel olarak geliştirildi.”

Önce Kasların Sınırları Belirleniyor

E.F.E.E. programının diğer egzersizlerden farklı olduğunun altını çizen Dr. Semra Ercan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“E.F.E.E. programının, alışılagelmiş egzersizlerden farkı, matematiksel bir formüle sahip olmasıdır. Kasların, her kas grubu bazında, toplam 13 cihazda, yapamadığı  sınırların ölçülmesiyle maksimum kas gücü tespit edilir. Daha sonra kasların fonksiyonunu doğrudan ilgilendiren fiziksel ve ruhsal stresler, günlük yaşam aktivitelerindeki yoğunluklar ve geçirilmiş hastalıkların kat sayılarının hesaplanması gerekir. Kişinin ulaşabildiği maksimum kas gücü, değerlendirmelerimizle elde edilenen katsayılar matematiksel bir formülle çalışılır. Böylece kişinin her kas grubunda kaç tekrar sayısıyla kaç kilo çalışacağı ortaya çıkar. E.F.E.E. programında her dönem 12 seanstır. Her dönem sonunda kasların gücü yüzde 5-10 arasında artar, vücudun fonksiyonel kapasitesi yükselir.”

Fonksiyonel Kapasiteyi Artırmak Önemli

İnsan vücudunun her türlü  ağır bedensel ve ruhsal strese dayanabilmesi için ideale göre ortalama yüzde 80 oranında kas gücüne sahip olması gerekir.

Kasların sahip olduğu fonksiyonların sadece egzersiz kapasitesi açısından değil, genel sağlık açısından da son derece önemli olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Bağdat Caddesi Polikliniği Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Semra Ercan, şu bilgileri verdi:

“Kasların birinci fonksiyonu, metaboliktir. Bütün organlarımızın ihtiyacı olan enerjinin sağlanması için gerekli olan metabolik faaliyetler kas hücrelerindeki mitokondrilerde olur. İkincisi ise, hareket etmemiz ve bunun için gerekli olan enerjinin sağlanmasıdır. Dolayısıyla insanların fonksiyonel kapasitesini artırmak, hayatın sorunsuz devamı için çok önem taşır.”

Hem Fiziksel Hem de Ruhsal Stres Etki Ediyor

Dr. Semra Ercan, “Örneğin 20 yaşındaki bir kişinin bedensel ve ruhsal stresi var, bilgisayar başında oturarak çalışıyor ve devamlı düşünmek zorunda. Bunun yarattığı gerilim, kaslarda da gerilime neden olur. Bunlar da kütle fonksiyon kaybıyla sonuçlanır. Eğer kişinin ekleme yük bindirmeyecek kadar kas gücü varsa, 90 yaşında bile olsa o işi yapabilir. Eklemlerinde ileri derecede dejenerasyon olsa bile, ekleme yük binmez. Dolayısıyla dejenerasyonda enflamasyon oluşmaz ve ağrı ortaya çıkmaz. Eğer işin yapılabilmesini karşılayacak kas gücü yoksa, kişinin eklemlerinde hiç bir dejenerasyon olmasa bile, o işi yaparken eklemlerine yük biner. Aynı işi günlük yaşantıda devamlı yapmak zorunda ise, eklemlerde enflamasyon ve zaman içinde giderek kalıcı dejenerasyonlar, kronik ağrılar, hastalıklar ortaya çıkar” dedi.

Kas Gücü Eksikliği Birçok Hastalığı Beraberinde Getiriyor

Kas gücü eksikliğine bağlı fonksiyonel yetersizliğin birçok hastalığa davetiye çıkarabileceğini söyleyen Dr. Semra Ercan, “Kas gücü zayıf olan kişilerde, eklem problemleri, sıklığı giderek artan diyabet, tiroid problemleri, kalp hastalıkları, hipertansiyon, yaşlılıkta görülen depresyon, osteoporoz, obezite daha sık ve yoğun görülür. E.F.E.E. programı, sporcu sağlığı açısından da sakatlanma risklerini azaltarak performans artırmaya yönelik kalıcı kazanımlar sağlıyor. Ayrıca ortopedik rehabilitasyonda tedavi amaçlı kullanılabiliyor. Kişilerin mevcut hastalıklarına rağmen hastalık belirtilerinin minimale indirilmesine yardımcı oluyor.”

9 Yaşından 90 Yaşına Kadar Herkes Uygulayabiliyor 

Dr. Semra Ercan, programın, her yaş grubundaki kişinin hareket kabiliyeti ve hastalıklarının şiddetinin azaltılması  için önemli olduğunun altını çizerek şunları anlattı: “Kas hücresi mitokondrilerinin fonksiyonlarının azalması, metabolizmada ciddi aksaklıklara de neden olarak, pek çok sistemik hastalığın yerleşmesini kolaylaştıran bir faktördür. Bu nedenle, diyabet, obezite, osteoporoz, hipertansiyon, bazı tiroid hastalıklarında kasların fonksiyonel kapasitesinin artırılması önemlidir.”

Programı Uygulayanlar Deneyimlerini Anlattı

Yasemin Mutlu (60) “Hayatımda spor hiç eksik olmadı ama hep yanlış teknikler uygulayarak kendimi sakatlamışım. Spor yaptığımı sanıp, vücuduma zarar vermişim. Spor salonlarında kendimce, o büyük ağırlıkları kaldırıp indirirken ya da kullanırken kendimi güçlü hissederdim. E.F.E.E. programı ile çok daha düşük ağırlıklarla, çok daha sağlıklı, fit ve iyi olduğumu hissediyorum. Kaslarım yerine geldi” şeklinde konuştu.

Gülay Doğan (60) “Çok uzun yürüyüşler yapan biriyim. Eskiden tenis oynardım. O zamanlarda geçirdiğim sakatlanmalar veya vücuduma yapmış olduğum yüklenmelerin sonucunda rahatsızlıklarım ortaya çıktı. Ama sonra E.F.E.E. programı hayatımın bir parçası oldu” ifadelerini kullandı.