Mide yanması, göğüs kafesinin arkasında, özellikle göğüs kemiği çevresinde hissedilen yanma ve rahatsızlık hissidir. Genellikle yemek yedikten sonra ortaya çıkar ve yemek borusundaki asidin geri kaçmasından kaynaklanır. Bu duruma tıpta "gastroözofageal reflü" adı verilir. Mide yanması, genellikle midenin asitli içeriğinin yemek borusuna kaçmasıyla ortaya çıkar. Yemek borusu, mide asidinden korunacak kadar güçlü bir yapıya sahip olmadığından bu durum, yanma hissine ve rahatsızlığa yol açar.
Mide yanması, midenin aşırı asit üretmesi ve bu asidin yemek borusuna geri kaçması sonucu meydana gelir. Yemek borusu ile mide arasındaki kapakçık (alt özofagus sfinkteri) yeterince kapanmazsa, mide asidi yukarı kaçar ve yanma hissi yaratır. Bu duruma neden olan çeşitli etkenler şunlardır:
Gıda Seçimleri: Yağlı, baharatlı, kızartılmış veya asitli yiyecekler, çikolata, kahve, domates, sarımsak ve soğan gibi gıdalar mide asidini artırarak yanmaya sebep olabilir.
Aşırı Yeme: Fazla miktarda yemek tüketmek, mideyi genişleterek asit geri akışını artırabilir.
Yatmadan Önce Yemek: Yatarken mide asidi daha kolay yemek borusuna geri kaçabilir. Yatmadan hemen önce yemek yemek bu durumu tetikleyebilir.
Fazla Kilo: Aşırı kilo, karın içi basıncını artırarak mide asidinin geri kaçmasına yol açabilir.
Hamilelik: Hamilelik sırasında hormonlardaki değişiklikler ve büyüyen rahmin mideye baskı yapması nedeniyle mide yanması daha sık yaşanabilir.
Alkol ve Sigara: Alkol ve sigara, alt özofagus sfinkterinin gevşemesine neden olabilir ve mide asidinin geri kaçma olasılığını artırır.
Mide yanmasını hafifletmek için yaşam tarzı değişiklikleri, diyet düzenlemeleri ve bazı ev ilaçları etkili olabilir:
Antiasit İlaçlar: Mide asidini nötralize eden antiasit ilaçlar yanmayı hafifletebilir. Bu ilaçlar, mide asidini hızla nötralize ederek rahatlama sağlar.
Diyet Düzenlemesi: Yağlı, baharatlı, kızartılmış ve asitli yiyeceklerden kaçınmak mide yanmasını önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca kafein ve gazlı içecekler de bu durumu kötüleştirebilir.
Sık ve Az Yemek: Bir anda büyük öğünler yemek yerine, daha küçük ve sık öğünler tüketmek mide üzerindeki baskıyı azaltır.
Başın Yüksek Tutulması: Yatarken başınızı daha yüksek bir pozisyonda tutmak, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasını önleyebilir. Bu amaçla ekstra yastık kullanmak faydalı olabilir.
Stresi Azaltmak: Stres, mide yanmasını artıran bir faktördür. Yoga, meditasyon ve derin nefes alma egzersizleri gibi stres yönetim teknikleri kullanmak rahatlama sağlayabilir.
Bitkisel Çözümler: Rezene, papatya ve zencefil gibi bitki çayları mide asidini azaltarak rahatlatıcı bir etki gösterebilir.
Sürekli mide yanması yaşıyorsanız, bu durum gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) gibi kronik bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. GERD, mide asidinin düzenli olarak yemek borusuna geri kaçtığı bir durumdur. Ayrıca mide ülseri, gastrit, safra kesesi sorunları veya mide fıtığı gibi diğer mide-bağırsak sorunları da geçmeyen mide yanmasına neden olabilir. Geçmeyen mide yanması yaşıyorsanız mutlaka bir sağlık uzmanına başvurmanız gerekmektedir.
Hamilelik sırasında mide yanması yaygın bir şikayettir. Hormonlardaki değişiklikler, özellikle progesteron hormonu, mideyi ve yemek borusunu ayıran kasın gevşemesine neden olur. Bu da mide asidinin daha kolay yemek borusuna kaçmasına yol açar. Ayrıca büyüyen rahim mideye baskı yaparak mide yanmasını daha da kötüleştirebilir. Hamilelikte mide yanmasını hafifletmek için şunlar yapılabilir:
Mide yanması, özellikle geceleri yatarken daha kötü olabilir. Yatış pozisyonu, mide asidinin yemek borusuna daha kolay geri kaçmasına neden olabilir. Ayrıca gece geç saatlerde yemek yemek veya yatmadan önce büyük bir öğün tüketmek, mideyi zorlayarak mide yanmasını tetikleyebilir. Uyku sırasında mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasını önleyecek çözümler aramak önemlidir.
Geceleri mide yanmasıyla başa çıkmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
Süt, mide yanmasını geçici olarak hafifletebilir. Süt içmek, mide asidini nötralize ederek anlık rahatlama sağlar. Ancak bu rahatlama kısa süreli olabilir. Süt, mideyi uyararak asit üretimini artırabilir, bu da mide yanmasını yeniden başlatabilir. Sürekli mide yanması yaşıyorsanız, süt uzun vadede etkili bir çözüm olmayabilir.
Mide yanması ve gaz, genellikle sindirim sistemi ile ilgili sorunlardan kaynaklanır. Yediğiniz yiyecekler, mide asidinin artmasına veya gaz oluşumuna neden olabilir. Hızlı yemek yemek, gaz yapıcı yiyecekler (fasulye, lahana, brokoli gibi), aşırı yemek, stres ve yetersiz çiğneme gibi durumlar bu şikayetlere neden olabilir. Ayrıca reflü, gastrit ve irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi sağlık sorunları da mide yanması ve gazı tetikleyebilir.
Mide yanması ve gazı hafifletmek için şunlar önerilebilir:
Gaz bazen mide yanmasına yol açabilir. Gaz birikmesi, mide ve yemek borusu üzerinde baskı yaparak mide asidinin geri kaçmasına neden olabilir. Bu durum mide yanması hissini artırabilir. Gazı azaltmak ve mideyi rahatlatmak, mide yanmasını hafifletebilir.
Bu içerik Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
”
Alo Yeditepe
