Yaz mevsiminde en çok görülen hastalıklardan biri de gıda zehirlenmeleridir. Hijyene dikkat edilmemesi ve açıkta satılan ürünlerin tüketilmesi gıda zehirlenmelerinin başlıca sebepleridir.
Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof Dr. Meral Sönmezoğlu, hava sıcaklıklarının hızla arttığı şu günlerde gıda zehirlenmelerine dikkat çekerek, yaz aylarında gıda zehirlenmelerine karşı dikkatli olunması konusunda uyardı.
Gıda zehirlenmelerinde neden yaz aylarında artış görülüyor?
Yazla birlikte insanlar dış ortamlarda daha çok vakit geçirmeye başlıyorlar ve açıkta satılan yiyeceklerin tüketimi artıyor. Sıcaklık artışıyla beraber, uygun koşullarda muhafaza edilmeyen, hijyenik şartlarda hazırlanmayan yiyeceklerin üzerinde çoğalan bakterilerin ürettikleri toksinler gıda zehirlenmelerine yol açar. Besinler, üstü örtülmeden açıkta iki saatten fazla kaldıysa bakteri ve toksin üretmesi olağandır. Açıkta satılan ve önceden pişirilmiş besinlerin hepsinin riskli olduğunu bilmek ve ayırım yapmadan açıkta satılan hiçbir besini tüketmemek gerekir.
Kişi gıda zehirlenmesi yaşadığını nasıl anlar?
Bir besin alındıktan kısa bir süre sonra şiddetli bulantı, kusma, karın ağrıları ve ishalle ortaya çıkan tablo zehirlenme demektir. Kişi şiddetli bir karın ağrısıyla uyanır ve fışkırır tarzda kusar.
Gıda zehirlenmesinde kusmak iyi bir şey midir?
Evet. Kusmak son derece iyidir. Çünkü kusma, midenin bağırsaklara geçmesine izin vermediği toksin yüklü olan besinin dışarı atılması demektir. Ama kusma az olursa toksinlerin bir kısmı da bağırsaklara geçecektir. Bağırsaklarda da bir süre sonra enfeksiyon ortaya çıkacak ve arkasından burkulur tarzda şiddetli karın ağrılarıyla ishal başlayacaktır.
En çok hangi gruplar etkilenir?
Esas olarak küçük çocuklar ve yaşlılar besin zehirlenmesi açısında son derece duyarlıdır. Onun dışında kortizon kullananlar, kanser hastaları gibi bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde de aynı derecede şiddetli olabilir.
Kalıcı hasarlara yol açar mı?
Çok çeşitli bakteriler besin zehirlenmesine yol açabilir. Bu bakterilerin bir kısmı hızla atılırken, bazıları safra kesesinde taşıyıcılığa yol açabilir. Safra kesesinde kalır ve bir süre sonra safra kesesinin alınmasını gerektirebilir. Yani tedavisi çok daha uzun süren hastalıklara yol açabilir. Su ve elektrolit kaybına yol açtığı için de en sağlıklı kişinin bile genel durumunu işine, okuluna iki üç gün gidemeyecek kadar bozabilir.
Gıda zehirlenmeleri nasıl tedavi edilir?
Besin zehirlenmesi oluğunda yapılan en büyük hata, eczaneye gidip ishali durdurucu, kusmayı engelleyici ilaç almaktır. Bu son derece sakıncalıdır. Çünkü biz toksinlerin vücuttan atılmasını isteriz. Tabii bakteriler vücuttan atılırken elektrolit de kaybederiz. Onun için besin zehirlenmelerinde ve tüm yaz ishallerinde yapılması gereken şey, birincisi istirahat, ikincisi bol su içmektir. Kaybedilen suyun ve elektrolitin muhakkak yerine konulması gerekir.
İshal olan kişilerin bağırsakların çok daha kolay sindirebileceği ve emilim yapabileceği, pişmiş ve bol sulu gıdalar alması gerekir. Normal zamanlarda ne kadar tam tahıllı ekmek ve çiğ sebze önerirsek, ishallerde tam tersi, pişmiş sebze ve beyaz ekmek öneririz.
Burada altının önemle çizilmesi gereken nokta ishal ve kusmayı durduran ilaç almamaktır. Hemen bir hastaneye başvurmaktır. Önemli bir nokta da hasta hiçbir şey yiyemiyor, her yediğini çıkartıyor ise hastaneye yatışı gerekir. Çünkü hastanın ağzından yutabildiği, midesinde tutabildiği süreç başlayıncaya kadar damardan beslenmesi gerekir. Çünkü çok basit gibi görünen besin zehirlenmeleri ve ishaller ölüme neden olabilir.
Bütün besin zehirlenmelerinde ve yaz ishallerinde temel prensip şudur: Kaybettiği suyu ve elektroliti yerine koymak, gereğinde hastanede damar yoluyla sıvı tedavisi uygulamaktır.
Gıda zehirlenmelerinde hijyen ne kadar önemlidir?
Gıda zehirlenmelerinde en önemli nokta hijyen. Evde yemek yapan kişi dikkat etmezse, el yıkamazsa da besin zehirlenmesi olabilir. Besinleri hazırlamadan önce eller mutlaka yıkanmalıdır.
O halde besin zehirlenmelerinden korunmak için yapmamız gerekenleri maddeler halinde sıralayabilir misiniz?
- Açıkta satılan yiyecekler aralarında hiçbir ayrım yapılmadan asla tüketilmemelidir.
- Yiyeceklerin hazırlanması esnasında hijyen koşullarına dikkat edilmeli, eller mutlaka yıkanmalıdır.
- Özellikle tavuk ürünleri mutlaka 70 derece üzerinde iyice pişirilmelidir.
- Derin dondurucudan çıkarılan besinler çözülsün diye oda sıcaklığına bırakılmamalı, buzluk altındaki bölmede beklenmelidir.
- Her yemek pişirildikten sonra sadece bir kez ısıtılmalı ve sadece bir kez dondurulmalıdır.
- Son kullanma tarihi geçmemiş olsa bile üzerinde bozulma emaresi görülen gıdanın tamamı atılmalıdır.
- Son kullanma tarihi geçtiği halde kokusu ve görüntüsü iyi olsa bile ürün mutlaka atılmalıdır.
- Buzdolabına koyduğumuz ürünlerde bakteri oluşuyorsa, dolabın içi bakterilerden arındırılmalı, dolap düzenli aralıklarla dezenfekte edilmelidir. Ayrıca dolabın içi asla tıka basa doldurulmamalı, hava dolaşımı engellenmemelidir.
- Buzdolabında sulu gıdalar muhakkak ağzı kapalı olarak muhafaza edilmelidir.
- Yumurtaların yıkanarak saklanması doğru değildir. Bunun yerine kapalı yumurtalıklarda saklanmalı, asla yıkanmamalıdır.
”
İlgili Yazılar
- Soğuk Algınlığı Salgınına Karşı Hangi Önlemler Alınmalı?
- Hepatit Nedir? Belirti ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
- Kene Isırması Belirtileri ve Tedavisi
- Talasemide Enfeksiyona Bağlı Yaşam Kayıplarına Karşı Önlem Alınmalı
- Corona Virüsü Nedir?
- Strep A Belirtileri ve Tedavisi
- H1N1 (Domuz Gribi) Hakkında Bilgilendirme
- Yaz Enfeksiyonlarının Korunmak İçin Öncelikli Kural Hijyen!
- Maymun Çiçeği Virüsü Kimleri Tehdit Ediyor?
- DSÖ Antibiyotik Direnci İçin Alarm Zillerini Çalıyor!
- Toplumsal Tabularımız Türkiye’de HIV Pozitif Vaka Sayısındaki Artışı da Etkiliyor
- Okula Giden Çocukları Covid-19’dan Koruma Yolları
- Maymun Çiçeği Virüsü
- Lyme Hastalığı Nedir?
- Maske Zorunluluğu Kalktı Sosyal Mesafenin Önemi Arttı!
- Domuz Gribi / H1N1
- Kenenin Üzerine İzmarit Basmayın, Zeytinyağı, Sıvı Sabun Dökmeyin
- Seyahate Çıkmadan Önce Mutlaka Okuyun!
- Hastalıklarla Mücadele İçin Geç Kalmayın
- Soğuk Algınlığında ve Gripte Hemen Antibiyotiklere Sarılmayın
- Yetişkinlerde Hangi Aşı, Ne Zaman Yapılmalı?
- Karaciğer Kanseri ve Karaciğer Naklinin Yüzde 60 - 70’ i Kronik Hepatit Kaynaklı
- Geçmeyen Grip İçin Ne Yapmalı?
- Corona Virüsten Korunma Yolları
- Pişirdiğiniz Yemeği Sadece Bir Kere Isıtın
- Hayat Tedbirle Normale Dönüyor
- Koronavirüsü Hafif Geçirdiğimiz Nasıl Anlaşılır?
- COVID-19 için Bu Kurallara Dikkat
- Mutfak Alışverişinde Hijyen Dönemi
- El Dezenfektanı Kullanma Rehberi
- Kişinin Ateşi Yoksa ‘Hasta Değil’ Anlamına Gelmeyebilir
- Koronavirüs COVID-19 Belirtileri
- Koronavirüs Sık Sorulan Sorular
- Grip mi? Koronavirüs mü?
- Omicron Varyantı
- Antibiyotik Direnci Konusunda Dünya “Alarm” Veriyor!
- Sivrisinekte Enfeksiyon Riski
- Korunabilmek için Sağlıklı Olmaya Çalışmak Gerekiyor
- Reçete Maliyetlerinin Yüzde 14’ünü Antibiyotikler Oluşturuyor
- Talasemi ile Mücadele Eden Meralin Örnek Başarısı
- Antibiyotikler Virüsleri Değil Faydalı Bakterileri Öldürüyor
- Türkiye' de Her Yıl Yaklaşık 3 Milyon Hasta Kan Transfüzyonuna İhtiyaç Duyuyor
- Vektörle Bulaşan Hastalıkların Yüzde 63’ünün Nedeni, Lyme Hastalığı
- Uzmanlar Grip Tehlikesine Karşı Uyardı
- 10 Yılda Bir Yeni Grip Salgını Bekleniyor
- Batı Nil Virüsü Sıtmanın Yerini Aldı
- Grip Aşısı Ne Zaman Yaptırılmalı?
- Grip Aşısı Yaptırmak İçin Hala Geç Değil
- Bayramda Ete Dokunurken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- HIV Belirti Vermeden 10 Yıl Gizlenebiliyor!
- Kırım Kongo Kanamalı Ateşinde Erken Tedavi Hayati Önem Taşıyor
- Rhinovirüsü Nedir?
- Şarbon Nasıl Bir Hastalıktır?
- Talasemi Göçlerle Akdeniz’den Tüm Avrupa’ya Yayılıyor!
- 290 Milyon Kişi Hepatitli Olduğunu Bilmeden Yaşıyor
- AIDS ile Mücadelenin Yolu Farkındalığı Artırmaktan Geçiyor
- Yaz Enfeksiyonları